Z radością informujemy, że zarządzeniem Starosty Sochaczewskiego na wniosek Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków członek redakcji naszego portalu, Tomasz Karolak został ustanowiony społecznym opiekunem zabytków. W trakcie weryfikacji przeprowadzonej przez wojewódzkie służby konserwatorskie wykazał się wiedzą dotyczącą ochrony zabytków, kończąc specjalny kurs dla kandydatów na społecznych opiekunów zabytków, oraz udokumentował swoje wcześniejsze działania w tym zakresie. Niedawno w Starostwie Powiatowym w Sochaczewie odebrał legitymację nr 1 wydaną w powiecie sochaczewskim.
Uprawnienia i obowiązki społecznego opiekuna zabytków reguluje Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.). W jej myśl społeczny opiekun zabytków współdziała z wojewódzkim konserwatorem zabytków i starostą w sprawach ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, podejmuje działania związane z zachowaniem wartości zabytków i utrzymaniem ich w jak najlepszym stanie oraz upowszechnia wiedzę o zabytkach.
W praktyce rolą społecznego opiekuna zabytków jest uzupełnienie działalności specjalistycznych służb państwowych i gminnych, które jak dobrze wiemy, są zbyt szczupłe w stosunku do administrowanego obszaru i liczby obiektów zabytkowych w jego obrębie, żeby w sposób zadowalający realizować postawione przed nimi zadania. Tymczasem społeczny opiekun zabytków, jako mieszkaniec swojej „małej Ojczyzny”, styka się na co dzień z lokalnymi problemami i w odróżnieniu od osób, które przybywają z zewnątrz „na inspekcję”, może na bieżąco monitorować kondycję konkretnych obiektów zabytkowych, wśród których jest również wiele obiektów grobownictwa wojennego, oceniać potencjalne zagrożenia i informować służby konserwatorskie o wszystkich dostrzeżonych nieprawidłowościach. Może to być niezgłoszony remont lub inne prace budowlane, przesuniecie ogrodzenia, dzikie wysypisko w strefie ochrony konserwatorskiej czy „hieny cmentarne” penetrujące teren obiektu. Społeczny opiekun zabytków jest uprawniony do pouczania osób naruszających przepisy o ochronie zabytków. W sytuacjach wymagających natychmiastowej interwencji z prośbą o pomoc może zwrócić się również do innych instytucji, np. policji, prokuratury, straży pożarnej, organów urbanistyki, nadzoru budowlanego itp.
Społeczny opiekun zabytków nie musi ograniczać się tylko do roli stróża i informatora. Może on również poszerzać dokumentację naukową związaną z zabytkiem lub podejmować inicjatywy zmierzające do uznania wybranego obiektu za zabytkowy (wpisania go do rejestru zabytków), do jego zabezpieczenia, konserwacji, odbudowy czy rekonstrukcji. Może nawet starać się zdobyć fundusze na tego typu zabiegi.
W ramach obowiązujących procedur administracyjnych społeczny opiekun zabytków może uczestniczyć w konsultacjach społecznych, dotyczących np. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.
Nie mniej ważnym zadaniem społecznego opiekuna zabytków jest propagowanie piękna swojej okolicy i wartości wybranych obiektów oraz wszechstronna edukacja, gdyż obecny stan nikłej świadomości społecznej w zakresie wartości krajobrazu kulturowego oraz wieloletnie zaniedbania w sferze ochrony zabytków i opieki nad zabytkami doprowadziły do poważnych spustoszeń mentalnych, zarówno wśród mieszkańców, urzędników, polityków, jak i właścicieli zabytków.
Jesteśmy przekonani, że mając w swych szeregach społecznego opiekuna zabytków, otwierają się przed nami nowe perspektywy a nasze cele będą realizowane z większą skutecznością. Przewidujemy m.in. działania na rzecz wpisu do rejestru zabytków nekropolii wojennych, które dotąd nie były objęte tą formą opieki oraz starania o ogólną poprawę stanu cmentarzy, kwater i mogił wojennych na terenie powiatu sochaczewskiego. Po zakończeniu weryfikacji dostępnych źródeł archiwalnych planujemy również podjęcie starań o uwzględnienie naszych ustaleń przez administratorów wszystkich tych obiektów grobownictwa wojennego, w stosunku do których stwierdzimy niezgodność z ewidencją poległych we wrześniu 1939 roku.
Chcielibyśmy ponadto zainicjować w naszej „małej Ojczyźnie” budowanie sieci społecznych animatorów w sferze ochrony zabytków, opieki nad zabytkami i miejscami pamięci narodowej. Wszystkich zainteresowanych serdecznie zapraszamy do współpracy.
Z radością informujemy, że zarządzeniem Starosty Sochaczewskiego na wniosek Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków członek redakcji naszego portalu, Tomasz Karolak został ustanowiony społecznym opiekunem zabytków.
W praktyce rolą społecznego opiekuna zabytków jest uzupełnienie działalności specjalistycznych służb państwowych i gminnych, które jak dobrze wiemy, są zbyt szczupłe w stosunku do administrowanego obszaru i liczby obiektów zabytkowych w jego obrębie, żeby w sposób zadowalający realizować postawione przed nimi zadania. Tymczasem społeczny opiekun zabytków, jako mieszkaniec swojej „małej Ojczyzny”, styka się na co dzień z lokalnymi problemami i w odróżnieniu od osób, które przybywają z zewnątrz „na inspekcję”, może na bieżąco monitorować kondycję konkretnych obiektów zabytkowych, wśród których jest również wiele obiektów grobownictwa wojennego, oceniać potencjalne zagrożenia i informować służby konserwatorskie o wszystkich dostrzeżonych nieprawidłowościach. Może to być niezgłoszony remont lub inne prace budowlane, przesuniecie ogrodzenia, dzikie wysypisko w strefie ochrony konserwatorskiej czy „hieny cmentarne” penetrujące teren obiektu. Społeczny opiekun zabytków jest uprawniony do pouczania osób naruszających przepisy o ochronie zabytków. W sytuacjach wymagających natychmiastowej interwencji z prośbą o pomoc może zwrócić się również do innych instytucji, np. policji, prokuratury, straży pożarnej, organów urbanistyki, nadzoru budowlanego itp.
Społeczny opiekun zabytków nie musi ograniczać się tylko do roli stróża i informatora. Może on również poszerzać dokumentację naukową związaną z zabytkiem lub podejmować inicjatywy zmierzające do uznania wybranego obiektu za zabytkowy (wpisania go do rejestru zabytków), do jego zabezpieczenia, konserwacji, odbudowy czy rekonstrukcji. Może nawet starać się zdobyć fundusze na tego typu zabiegi.