Jako obywatel ziem Królestwa Pruskiego od 13.01.1915 r. brał udział w I wojnie światowej. W bitwie nad Sommą13 listopada 1916 r. został ciężko ranny. Po wyleczeniu walczył w 6 baonie miotaczy min na frontach francuskim, włoskim i macedońskim. Później przydzielony został do górskiej kompanii miotaczy min na front w Serbii, Rumunii i na rosyjskim Kaukazie. Powracając do Wielkopolski automatycznie włączył się do Powstania Wielkopolskiego, od 5 stycznia 1919 r. organizując powstańczą kompanię wolsztyńską i przejmując jej dowództwo. Z sukcesem dowodził zdobyciem dworca kolejowego w Kopanicy, gdzie powstańcy zdobyli znaczne ilości sprzętu wojskowego i wzięli około 20 jeńców. Pod koniec stycznia dzierżył komendę obrony Babimostu, jednak 12 lutego jego zgrupowanie zmuszone zostało do opuszczenia Babimostu, podczas odwrotu został ranny. Za udział w zmaganiach powstańczych odznaczono go Orderem Virtuti Militari V klasy i mianowano podporucznikiem Wojska Polskiego. W wojnie polsko-bolszewickiej brał udział jako dowódca kompanii w 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 56 Pułk Piechoty dyslokowany w Krotoszynie). W okresie pokoju służbę wojskową pełnił w 86 Pułku Piechoty w Hellenowie k/Mołodeczna (19 Dywizja Piechoty) i 24 Pułku Piechoty w Łucku (27 Dywizja Piechoty), gdzie awansował na kolejne stopnie oficerskie. Od listopada 1938 roku był ostatnim dowódcą 58 Pułku Piechoty w Poznaniu (14 Dywizja Piechoty). Z macierzystym pułkiem przeszedł cały szlak bojowy wojny obronnej 1939 roku, do najważniejszego jej epizodu Bitwy nad Bzurą. Po klęsce wrześniowej przebywał jako jeniec w oflagach niemieckich: IVA –Hohnstein (w Saksonii), IIB- Arns¬walde (Choszczno) i VIB- Doessel. Był organizatorem konspiracji obozowej. Końcem roku 1940 w oflagu IIB-Arnswalde objął kierownictwo ruchu oporu, organizując grupy szturmowe, formując je według „systemu szóstkowego”. Po jego kierownictwem przygotowano plan rozbrojenia posterunków niemieckich i opanowania magazynów broni oraz amunicji. Prowadzono stałą obserwację tego co dzieje się w tak zwanym „przedoboziu” i w okolicach najbliższego terenu oraz dalszych okolic. Zorganizowane grupy szturmowe ubezpieczały nielegalne wykłady i zajęcia wojskowe, udzielały pomocy uciekającym. Obozowa konspiracja pod dowództwem płk. Tomiaka rozpoczęła budowę podkopu, którym gdyby zaszła potrzeba stoczenia walki z Niemcami, jeńcy polscy przedostaliby się poza druty ogrodzeniowe i zaatakowali niemieckie posterunki na wieżach strażniczych od tyłu. Niemcy krzyżowali realizacje planowanych działań bezustannym przenoszeniem jeńców. W obozie jenieckim doczekał zakończenia wojny i oswobodzenia.
Decorations:
Orderem Virtuti Militari V klasy - za Powstanie Wielkopolskie
September 1939 – combat trail:
Na dzień wybuchu wojny pułk zajmował pozycje osłonowe w rejonie macierzystego garnizonu Poznań. Po pierwszych bombardowania stolicy Wielkopolski w nocy 3.09.1939 r. pułk wycofał się po osi Września, Słupca, Ślesin, Kłodawa i 8.09.1939 r. osiągnął rejon w Kutna. Nastepnego dnia żołnierze dowodzeni przez płk. Dypl. Tomiaka sforsowali rzekę Bzure i z powodzeniem walczyły o Orłów, Piątek, Balków. Wykorzystując powodzenie w dniach 11-12.09.1939 r. jednostka w pościgu za nieprzyjacielem opanowała miejscowości: Witów, Ludwiny, Koźle, Sodówka oraz brała udział w walkach o Mąkolice. Wykonując planowe zadanie całości sił Grupy Operacyjnej gen. Knolla-Kownackiego, wraz całością sił 14 Dywizji Piechoty (55, 57 i 58 pp) po wycofaniu na północny brzeg Bzury i osiągnięciu rejonu Emilianów – Szwarocin, prowadził walki w celu przebicia się do Warszawy na północ od Sochaczewa przez Puszczę Kampinoską. Na bratnie 55 i 57 Pułki Piechoty Niemcy uderzyli siłami 1. Dywizji Pancernej zawróconej spod Góry Kalwarii. 16.09.1939 r. dowódca 14 Dywizjii Piechoty gen. Franciszek Wład siłami 58 pułku próbował odeprzeć ataki przeciwnika na kierunku Kocierzew, Wicie, Litynek. Aby zabezpieczyć przeprawę pod Witkowicami zorganizowano obronę w rejonie miejscowości Biała Góra, gdzie śmiertelnie raniony został dowódca dywizji. Żołnierzom dowodzonym przez płk. dypl. Tomiaka nie udało się sforsować Bzury pod Witkowicami, a ci co przeżyli dostali się do niewoli i tylko nielicznym udało się przebić do Warszawy.
Date of death:
8 maj 1975
Place of death:
Londyn
Present resting place:
Location of the grave:
cmentarz parafialny w Wolsztynie,
kwatera 31, rząd 1, nr grobu 7
Commemorated:
Form of commemoration:
Biography:
Urodził się w Wolsztynie. Jego rodzicami byli Walenty i Weronika z domu Maszner. Brał udział w strajku szkolnym na wskutek czego został usunięty z wolsztyńskiego gimnazjum, naukę kontynuował w Poznaniu, Fryburgu, Wrocławiu i Bydgoszczy. Jako obywatel ziem Królestwa Pruskiego od 13.01.1915 r. brał udział w I wojnie światowej. W bitwie nad Sommą 13 listopada 1916 r. został ciężko ranny. Po wyleczeniu walczył w 6 baonie miotaczy min na frontach francuskim, włoskim i macedońskim. Później przydzielony został do górskiej kompanii miotaczy min na front w Serbii, Rumunii i na rosyjskim Kaukazie. Powracając do Wielkopolski automatycznie włączył się do Powstania Wielkopolskiego, od 5 stycznia 1919 r. organizując powstańczą kompanię wolsztyńską i przejmując jej dowództwo. Z sukcesem dowodził zdobyciem dworca kolejowego w Kopanicy, gdzie powstańcy zdobyli znaczne ilości sprzętu wojskowego i wzięli około 20 jeńców. Pod koniec stycznia dzierżył komendę obrony Babimostu, jednak 12 lutego jego zgrupowanie zmuszone zostało do opuszczenia Babimostu, podczas odwrotu został ranny. Za udział w zmaganiach powstańczych odznaczono go Orderem Virtuti Militari V klasy i mianowano podporucznikiem Wojska Polskiego. W wojnie polsko-bolszewickiej brał udział jako dowódca kompanii w 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 56 Pułk Piechoty dyslokowany w Krotoszynie). W okresie pokoju służbę wojskową pełnił w 86 Pułku Piechoty w Hellenowie k/Mołodeczna (19 Dywizja Piechoty) i 24 Pułku Piechoty w Łucku (27 Dywizja Piechoty), gdzie awansował na kolejne stopnie oficerskie. Od listopada 1938 roku był ostatnim dowódcą 58 Pułku Piechoty w Poznaniu (14 Dywizja Piechoty). Z macierzystym pułkiem przeszedł cały szlak bojowy wojny obronnej 1939 roku, do najważniejszego jej epizodu Bitwy nad Bzurą. Po klęsce wrześniowej przebywał jako jeniec w oflagach niemieckich: IVA –Hohnstein (w Saksonii), IIB- Arns¬walde (Choszczno) i VIB- Doessel. Był organizatorem konspiracji obozowej. Końcem roku 1940 w oflagu IIB-Arnswalde objął kierownictwo ruchu oporu, organizując grupy szturmowe, formując je według „systemu szóstkowego”. Po jego kierownictwem przygotowano plan rozbrojenia posterunków niemieckich i opanowania magazynów broni oraz amunicji. Prowadzono stałą obserwację tego co dzieje się w tak zwanym „przedoboziu” i w okolicach najbliższego terenu oraz dalszych okolic. Zorganizowane grupy szturmowe ubezpieczały nielegalne wykłady i zajęcia wojskowe, udzielały pomocy uciekającym. Obozowa konspiracja pod dowództwem płk. Tomiaka rozpoczęła budowę podkopu, którym gdyby zaszła potrzeba stoczenia walki z Niemcami, jeńcy polscy przedostaliby się poza druty ogrodzeniowe i zaatakowali niemieckie posterunki na wieżach strażniczych od tyłu. Niemcy krzyżowali realizacje planowanych działań bezustannym przenoszeniem jeńców. W obozie jenieckim doczekał zakończenia wojny i oswobodzenia. Po wojnie osiedlił się z rodziną w Londynie, gdzie spisał i opublikował swoje wojenne wspomnienia. Po śmierci jego prochy zostały zgodnie z ostatnią wolą złożone na cmentarzu w rodzinnym Wolsztynie
Reminiscences:
Burial history:
Sources:
Bauer P., Polak B., Armia Poznań w wojnie obronnej 1939, Poznań 1982, s. 469.
Juliusz Pollack, Jeńcy polscy w hitlerowskiej niewoli, MON Warszawa 1982, s. 80
Piotr Bauer, Józef Krzywania, Bogusław Polak, Wielkopolanie w obronie ojczyzny 1939, Poznań 1980, s. 28-29
Zdjęcie główne – Kruszyński B., Kariery oficerów w II Rzeczypospolitej, Poznań 2011.
Comments:
Last changes: 2016-02-18 12:00:03 by MjrWPanc |
If you want to change data, press -
