"Brat jego, Stanisław, brał udział w kampanii wrześniowej i wojnę przeżył. Opowiedział mi w połowie lat 80. (zm. w 1990 r.), gdy nie było nam nic wiadome o bracie jego, a moim dziadku, Walentym, taki sen: gdy we wrześniu 1939 r. jako żołnierze cofali się i byli ogromnie zmęczeni, doszli do jakiegoś dużego lasu. Pozwolono im odpocząć, lecz nie spać. Bardzo zmęczony Stanisław oparł się o sosnę plecami, rękami o karabin, twarzą do słońca. Było gorąco w godzinach południowych. Nie wiedział kiedy i zasnął ze zmęczenia, tak na stojąco. Wtedy właśnie przyśnił mu się brat jego - jak mówił Walek - i we śnie widział, jak idzie do niego, obejmuje go i ściska oraz ześlizguje się do nóg, jakby spłynął do ziemi. W tej chwili Stanisław się obudził i pomyślał, że Walek zginął przed chwilą i przyszedł się pożegnać. Od tej chwili był pewny, że brat jego, Pośpiech Walenty, już nie żyje" (Wojciech Spętany, wnuk poległego).
Burial history:
Nazajutrz po śmierci strz. Walenty Pośpiech wraz z przeszło setką innych żołnierzy poległych na polach Dębska Nowego i Kozłowa Szlacheckiego Nowego A został podniesiony z pola bitwy i złożony w zbiorowej mogile w pierwszej z miejscowości. Organizacją pochówku poległych zajęli się mieszkańcy wspomnianych wsi ówczesnej gm. Kozłów Biskupi (obecnie gm. Nowa Sucha), Jan Wojda z Dębska Nowego i Kazimierz Kapusta z Kozłowa Szlacheckiego Nowego A. Teren pod mogiłę udostępnił Aleksander Sieradzki z Dębska Nowego. Zwłoki żołnierzy układano w zbiorowej mogile w sposób uporządkowany, według imiennego spisu sporządzonego przez Jana Wojdę, który tożsamość poległych ustalał na podstawie znalezionych przy nich nieśmiertelników i dokumentów. Zarówno listy poległych, jak i przedmioty, dokumenty oraz pieniądze znalezione przy poległych Jan Wojda przekazał później do oddziałów terenowych Polskiego Czerwonego Krzyża w Łowiczu i Sochaczewie. Granice mogiły oznaczono żołnierskimi hełmami. Na przełomie 1939 i 1940 roku do Dębska Nowego przybywali liczni przedstawiciele rodzin poległych, którzy ekshumowali swych bliskich na cmentarze parafialne w rodzinnych miejscowościach. Takich indywidualnych ekshumacji, odbywających się często w tajemnicy przed władzami okupacyjnymi, było według zapisków Jana Wojdy 27. Mieszkańcy okolicznych wsi otoczyli mogiłę troskliwą opieką, przynosząc kwiaty czy odmawiając modlitwę, w 1940 roku wystawili natomiast pomnik będący dziełem sztuki kamieniarskiej Jana Kosmali i Feliksa Skomiała z Kozłowa Szlacheckiego Nowego A. Tuż po wojnie pomnik został zbeszczeszczony przez żołnierzy sowieckich, nadzorujących linię telefoniczną Moskwa-Berlin, którzy urządzili sobie strzelanie do krzyża wieńczącego monument. W dniach 13-15 lutego 1952 roku decyzją administracyjną zwłoki żołnierzy z mogiły zbiorowej w Dębsku Nowym, wśród nich również ciało strz. Walentego Pośpiecha, ekshumowano na Cmentarz Wojskowy przy ul. Powązkowskiej w Warszawie (kwatera B 10), gdzie spoczywają do dziś. W Dębsku Nowym pozostała mogiła symboliczna z odbudowanym pomnikiem. W 2009 r. z inicjatywy Społecznego Komitetu dla Upamiętnienia Bitwy 26 DP miejsce pamięci zostało uporządkowane. W kolejne rocznice bitwy nad Bzurą odbywają się przy nim uroczystości patriotyczne dla uczczenia poległych.
Search for the grave:
Po zakończeniu wojny rodzina bezskutecznie poszukiwała informacji o wojennych losach i miejscu spoczynku Walentego Pośpiecha poprzez Polski Czerwony Krzyż oraz Sąd Grodzki w Widawie. Dopiero w 2012 r. członkowie rodziny natrafili na ślad krewnego na stronie internetowej "Kronika bitwy 26 Dywizji Piechoty armii 'Pomorze' w bitwie nad Bzurą od 12 do 16 IX 1939" redagowanej przez Alfreda Nowińskiego. Informacje uzyskane po przeszło 70 latach od śmierci Walentego Pośpiecha wywołały poruszenie w rodzinie, a jego żyjąca córka Zofia nie mogła powstrzymać się od płaczu.
Sources:
Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września N-Z, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 90 (dalej: KPŻP).
Biuro Informacji i Poszukiwań PCK, Listy strat, sygn. 6062, Polski Czerwony Krzyż - Pełnomocnik na Oddział w Łowiczu, Spisy poległych z r. 1939 obejmujące część powiatu sochaczewskiego oraz trasę: Kutno - Łowicz, Łowicz, 26 II 1946 r. (maszynopis), s. 158-159 (dalej: B.Inf., sygn. 6062).
Archiwum rodzinne / rodzinna tradycja (zebr. Wojciech Spętany, wnuk pochowanego; Adam Kubiak).
Kronika bitwy 26 Dywizji Piechoty armii "Pomorze" w bitwie nad Bzurą od 12 do 16 IX 1939, http://bitwanadbzura.republika.pl [dostęp: 15 IV 2012].
Comments:
B.Inf., sygn. 6062 - PKU: Branica [prawdopodobnie na nieśmiertelniku, z którego odczytano dane podczas pogrzebu, niezgodnie z regulaminem wybito miejsce zamieszkania zamiast siedziby komendy uzupełnień]; pierwotne miejsce pochowania: "pow. Sochaczew";
