# 1936 - zgłoszony do poboru w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Sieradzu;
# 23 III 1938 - wcielony do 84 pułku Strzelców Poleskich w Pińsku (zasadnicza służba wojskowa) z przydziałem do 6 kompanii strzeleckiej (okres unitarny);
# 10 IX 1938 - 19 III 1939 - w szkole podoficerskiej 84 pp (6 kompania, specjalność - artylerzysta);
# 28 XI 1938 - wyróżniony 7-dniowym urlopem strzeleckim dla najlepszych strzelców za I okres wyszkolenia z rozkazem wyjazdu ze stacji Pińsk do stacji Sieradz;
# 19 III 1939 - awansowany na stopień kpr.;
Odznaczenia:
Krzyż Walecznych, Medal "Za udział w walkach o Berlin",
Medal "Za udział w wojnie obronnej 1939", Order Odrodzenia Polski (Krzyż Kawalerski) i inne
Wrzesień 1939 - szlak bojowy:
wraz z 84 pp, m.in. w rej. Wielunia, Częstochowy, Bełchatowa, Łasku i Skierniewic, następnie obronie Warszawy i Modlina; 29 IX - ranny pod Modlinem, po czym do XI 1939 leczony w szpitalu wojennym w Legionowie (od 3 X 1939 obsługiwanym przez służbę zdrowia niemieckiej 228 DP)
Data śmierci:
14 lipiec 1988
Miejsce śmierci:
Sieradz
Obecne miejsce spoczynku:
Sieradz, ul. Wojska Polskiego, cmentarz parafialny, grób rodzinny
Lokalizacja grobu:
Upamiętniony:
Tak
Forma upamiętnienia:
tablica epitafijna grobu rodzinnego na cmentarzu parafialnym w Sieradzu
Życiorys:
Franciszek Wira urodził się 24 lutego 1915 r. w Bidingen w Niemczech jako syn Wincentego i Marcjanny z Pryków. Miał trzech braci - Michała, Konstantego, Henryka - i siostrę Helenę. Jego ojciec zmarł na obczyźnie, dokąd wyjechał w poszukiwaniu pracy zarobkowej. Wdowa po nim po powrocie do Polski samotnie wychowywała dzieci. Franciszek przez 5 lat chodził pieszo z Dąbrowy Wielkiej do oddalonej o 5 km szkoły w Stefanowie. Osiągnąwszy pełnoletniość, w 1936 r. zgłosił się do poboru w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Sieradzu, otrzymując orzeczenie o zdolności do służby wojskowej i kategorię zdrowia I. Wiosną 1938 r. otrzymał kartę powołania do odbycia zasadniczej służby wojskowej i 23 marca 1938 r. został wcielony do 84 pułku Strzelców Poleskich w Pińsku. Zakończywszy okres unitarny w 6 kompanii, 10 września 1938 r. rozpoczął szkolenie w szkole podoficerskiej, które ukończył 19 marca 1939 r. ze specjalnością artylerzysta i równoczesnym awansem na stopień kaprala. Kiedy 23 marca 1939 r. w pułku ogłoszono mobilizację alarmową i poszczególne pododdziały pułku w ciągu kilku kolejnych dni przetransportowano eszelonami do miejsca koncentracji nad rzeką Widawką, gdzie do sierpnia 1939 r. prowadziły budowę umocnień i szkolenia, znalazł się najprawdopodobniej w plutonie moździerzy jednej z kompanii karabinów maszynowych i broni towarzyszących lub w plutonie armat przeciwpancernych "Bofors". W kampanii wrześniowej 1939 r. brał udział w walkach na głównej pozycji obronnej w rejonie Działoszyna nad Wartą, a następnie w bojach odwrotowych w kierunku Warszawy. Docierając do Twierdzy Modlin, uczestniczył w jej dalszej obronie. W dniu kapitulacji, 29 września 1939 r., został ranny odłamkami niemieckiego pocisku (siedem z nich zostało usuniętych podczas zabiegu chirurgicznego w warunkach frontowych; ostatni, o wymiarach 0,5 x 1 cm z przedramienia, samoistnie wydalił organizm dopiero w 1982 r.). Przewieziony, zgodnie z warunkami kapitulacji, do Legionowa, był leczony w tamtejszym szpitalu wojennym, który od 3 października obsługiwały służby sanitarne niemieckiej 228 Dywizji Piechoty). Po jego opuszczeniu w listopadzie 1939 r. uniknął niewoli i powrócił do miejsca zamieszkania w Sieradzu. Zabrany z domu 13 stycznia 1940 r., został skierowany na przymusowe roboty rolne w okolicach miejscowości Warta, na których przebywał aż do zakończenia okresu okupacji niemieckiej w styczniu 1945 r. 23 kwietnia 1945 r. został zmobilizowany w 3 kompanii moździerzy 42 pułku moździerzy w Łodzi ze składu 11 Dywizji Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego, biorąc następnie udział w walkach w rejonie Berlina. Po zwycięstwie i zakończeniu wojny do listopada 1945 r. pozostawał z oddziałem na terenie Niemiec. 10 listopada 1945 r. został awansowany na stopień plutonowego i mianowany na stanowisko zastępcy dowódcy plutonu. Zdemobilizowany 14 listopada 1945 r., powrócił do domu. Zawarłszy związek małżeński z krawcową Marianną z Bartczaków, zamieszkał przy ul. Krakowskie Przedmieście 40 w Sieradzu. Razem wychowywali trójkę dzieci: Eleonorę Tadeusza i Mirosławę. Do 1968 r. pracował jako świetlarz w Zakładach Jajczarsko-Drobiarskich w Sieradzu, przy ul. 15 Grudnia (obecnie: ul. POW), a następnie do 1981 r., kiedy przeszedł na emeryturę, w Spółdzielni Inwalidów w Zduńskiej Woli. Działał w środowisku kombatanckim, będąc od 1977 r. członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. 11 listopada 1977 r. rozkazem Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Sieradzu został awansowany na stopień sierżanta. Zmarł 14 lipca 1988 r. w Sieradzu.
Wspomnienia / relacje:
Robert Kielek, wnuk weterana: "Jako trofeum wojenne z Berlina przyniósł ze sobą zegar z wahadłem, który znajduje się do dnia dzisiejszego w mojej kolekcji. 26 VIII 1945 r. złożył przysięgę, a we wrześniu tegoż roku przyjechał na urlop w rodzinne strony. W trakcie urlopu pojawił się w Raczkowie przed domem swojej sympatii Marianny Bartczak (mojej babci). Panna nie chciała do niego wyjść, wtedy ostrzelał z »pepeszy« pobliską gruszę, z której jak twierdziła babcia, strącił większość dojrzałych owoców. Mama babci, widząc niezadowolenie kawalera w mundurze, powiedziała: »Marysia, wyjdź, bo nos tu wszystkich wyszczylo« [...] Dziadek należał do osób odważnych. Jak wspomina pan Jan Erenc, z kolegą Kajetanem Drożdżem potrafili przejść ul. Krakowskie Przedmieście i Kolegiacką w Sieradzu, głośno śpiewając pieśń legionową »My, Pierwsza Brygada«, narażając się w ten sposób na represje ze strony UB [...] Kochał wojsko, ale nie odpowiadał mu system, jakiego zbrojnym ramieniem było LWP. Wiele razy rezygnował z zaproszeń władz miasta do udziału w uroczystościach wojskowych na terenie Sieradza. Kiedy ja w latach 80. odbywałem zasadniczą służbę wojskową, nie mógł się doczekać, kiedy pokażę mu się w mundurze" (Kielek 2020b, s. 3).
Historia pochówku:
Źródła:
Archiwum rodzinne (Robert Kielek, wnuk weterana).
Kielek M., Franciszek Wira - żołnierz 84 Pułku Strzelców Poleskich, 2020 (maszynopis, Redakcja Bohaterowie1939.pl).
Kielek M., Mój dziadek Franciszek Wira i jego udział w II Wojnie Światowej, 2020 (maszynopis, Redakcja Bohaterowie1939.pl) (dalej: Kielek 2020b).
Uwagi:
Ostatnie zmiany: 2020-12-31 00:04:24 przez redakcja |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
