# 11 VIII 1931 - 30 VI 1932 - w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim (VI kurs, 9 bateria, ocena: zupełnie dobra, lokata 9., stopień tyt. plut. pchor. rez. art., przydział: 1 pułk artylerii lekkiej w Wilnie);
# 1 X 1932 - 15 VIII 1934 - w Szkole Podchorążych Kawalerii Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (XI promocja oficerska im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego, lok. 2.);
# 1 XI 1932 - zwyciężył w tradycyjnym biegu św. Huberta dla młodszego rocznika;
# wiosna 1933 - zwyciężył w wiosennym biegu na przełaj;
# 5 V 1933 - nagrodzony wstęgą za bezbłędne przejazdy w wiosennym konkursie hippicznym w kategorii dojezdków;
# wiosna 1934 - zwyciężył w zawodach międzyszkolnych władania bronią białą i wiosennym biegu na przełaj;
# 4 VIII 1934 - promowany na stopień ppor. sł. st. kaw. ze starszeństwem z dniem 15 VIII 1934 (lokata 3.) i przydziałem na stanowisko dowódcy plutonu 13 pułku ułanów w Nowej Wilejce;
# 18 XII 1937 - przeniesiony na własną prośbę z 10 pułku strzelców konnych w Łańcucie do 14 pułku ułanów we Lwowie;
# 1938 - awansowany na stopień por. sł. st. kaw. ze starszeństwem z dniem 19 III 1938 (lokata 8.) i przeniesiony na stanowisko dowódcy I plutonu 4 szwadronu 14 p. uł.;
# IV 1939 - wyznaczony czasowo na stanowisko p.o. dowódcy 4 szwadronu 14 p. uł. (w zastępstwie rtm. Józefa Bokoty);
# 31 V 1939 (z dniem 1 VI 1939) - mianowany dowódcą 3 szwadronu 14 p. uł.;
Odznaczenia:
Order Wojenny "Virtuti Militari" kl. V (Krzyż Srebrny nr 12709, pośmiertnie), Srebrny Krzyż Zasługi
Wrzesień 1939 - szlak bojowy:
wraz z 14 p. uł.; 10 IX - wyróżnił się w walkach w rej. dworu Golice, gdzie "doszło do jedynego spotkania Ułanów Jazłowieckich z niemieckimi kawalerzystami. Dowódca pułku obserwując przez lornetkę rozległe przedpole Golic zauważył kilku jeźdźców w niemieckich mundurach. Nie mogąc ich zidentyfikować rozkazał dowódcy 3. szwadronu, por. Marianowi Walickiemu wysłać w ich kierunku patrol. Zanim jednak wyznaczeni przez niego ułani podciągnęli popręgi, por. Walicki dosiadł swego 'Zeusa' i pogalopował w stronę jeźdźców z pistoletem w ręku. Zza jednej ze stert siana wyjechało kilku jeźdźców i zaczęli oddalać się w stronę lasu. Po drodze musieli jednak przebyć szeroki rów odwadniający. Konie odmówiły skoku i zanim przeszły, por. Walicki był już w takiej odległości, że otworzył skuteczny ogień z pistoletu, a po zacięciu broni lub wyczerpaniu amunicji, wyciągnął szablę, którą ciął jednego z przeciwników. Akcja ta rozegrała się na oczach ułanów wielu pododdziałów pułku wzbudzając powszechny entuzjazm" (Rozdżestwieński 2008, s. 60); 19 IX - "dobył szabli i wydając komendę: 'W imię panienki Jazłowieckiej, szwadron marsz, marsz!' ruszył galopem", prowadząc dowodzony przez siebie 3 szwadron 14 p. uł. jako czołowy w tzw. szarży pod Wólką Węglową (Rozdżestwieński 2008, s. 105).
Ciężko ranny podczas tzw. szarży pod Wólką Węglową (otwarta rana lewej piersi), zmarł tego samego dnia w stodole, do której zanieśli go mieszkańcy Wólki Węglowej. Skonał na rękach st. wachm. Rudolfa Zenknera, szefa 4 szwadronu 14 p. uł. (Dzieje..., s. 177). W świetle relacji ppor. Gerarda Korolewicza, dowódcy I plutonu 3 szwadronu 14 p. uł.: "3 szwadron na prawym skrzydle pułku ze swym nieustraszonym dowódcą por. Walickim na czele, wypadł na polanę i rozlał się po niej w mgnieniu oka. Niemcy otworzyli krzyżowy ogień broni maszynowej piechoty i czołgów ukrytych w lesie po przeciwnej stronie polany. Nic nie wstrzymało ułanów. Niestety, w tej ostatniej szarży śmierć zebrała krwawe żniwo. Dowódca szwadronu, por. Marian Walicki, cwałujący z szablą w garści tuż przede mną, w pewnej chwili skłonił głowę jak podcięty kwiat i równocześnie z 'Zeusem' zwalił się na ziemię. Nie zdawałem sobie sprawy, że już go więcej nie zobaczę. 'Marian, na koń!' - krzyknąłem. To był mój ostatni, jak się okazało, pożegnalny okrzyk do dowódcy i przyjaciela" (cyt. za: Dzieje..., s. 177). Wachm. pchor. Eugeniusz Iwanowski, dowódca II plutonu 3 szwadronu 14 p. uł., który po odniesieniu kontuzji i wzięciu do niewoli trafił do niemieckiego punktu opatrunkowego zlokalizowanego w jakimś sadzie przed willą, odnotował w swojej relacji : "Na trawniku leżeli ranni ułani, polewani od czasu do czasu wodą z konewki przez jakieś panie. Niedaleko mnie leżał bez płaszcza, tylko w koszuli, w swych charakterystycznych dla naszego pułku brązowych butach z Łańcuta, porucznik Marian Walicki. Niestety nie wiem czy jeszcze żył" (cyt. za: Rozdżestwieński 2008, s. 113).
tablica pamiątkowa wmurowana w fasadę gmachu Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie
Przedmioty znalezione przy pochowanym:
Miejsce przechowywania ww. przedmiotów:
Życiorys:
Marian Walicki urodził się 4 lutego 1911 r. w rodzinnym majątku Sawicze w powiecie Wołożyn. Był synem ziemianina Kazimierza Walickiego i Marii Rotkiewiczówny. Elementarne wykształcenie otrzymał w domu, po czym w wieku 10 lat został wysłany do Wilna, gdzie w 1931 r. zdał maturę w Państwowym Gimnazjum im. Joachima Lelewela. W tym czasie uprawiał lekką atletykę, piłkę nożną i narciarstwo, a ponadto wyczynowo łyżwiarstwo i kolarstwo. Od 11 sierpnia 1931 r. odbywał szkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, którą ukończył 30 czerwca 1932 r. w stopniu tytularnego plutonowego podchorążego rezerwy artylerii z przydziałem do 1 pułku artylerii lekkiej w Wilnie. Podejmując decyzję o o poświęceniu się zawodowej służbie wojskowej, odbył od 1 października 1932 do 15 sierpnia 1934 r. kurs w Szkole Podchorążych Kawalerii Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Po jego pomyślnym ukończeniu został promowany na stopień podporucznika służby stałej kawalerii ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1934 r., lokatą 3. w Korpusie Oficerów Kawalerii i przydziałem na stanowisko dowódcy plutonu w 13 Pułku Ułanów Wileńskich w Nowej Wilejce. Służył następnie w 10 Pułku Strzelców Konnych w Łańcucie. W 1938 r. otrzymał awans na stopień porucznika służby stałej kawalerii i przeniesienie na stanowisko dowódcy plutonu w 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich we Lwowie. 1 czerwca 1939 r. objął dowództwo 3 szwadronu pułku. Na czele tego samego pododdziału wziął udział również w kampanii 1939 r. Walczył z wrogiem na szlaku bojowym pułku, m.in. w bitwie nad Bzurą i bojach odwrotowych w Puszczy Kampinoskiej. Zmarł 19 września 1939 r. w wyniku ciężkich ran odniesionych w tzw. szarży pod Wólką Węglową.
Wspomnienia / relacje:
Z oceny rocznej za rok 1936 wystawionej przez ppłk. dypl. Jerzego Skrzydlewskiego, dowódcę 13 Pułku Ułanów Wileńskich: "Oficer o bardzo ładnych cechach charakteru. Żywy, energiczny, bardzo pilny i sumienny, z dużą inicjatywą, bardzo dyscyplinowany. Towarzysko dobrze wyrobiony, bardzo ambitny, powszechnie lubiany. Zdolny, inteligentny, dobrze się orientuje, doskonała postawa, zdrów, bardzo wytrzymały. [...] Wybitny dowódca plutonu nadaje się na każde stanowisko odpowiadające jego stopniowi". Z oceny rocznej za rok 1937 wystawionej 8 października 1937 r. przez zastępcę dowódcy 10 Pułku Strzelców Konnych: "Charakter o rzadko spotykanych zaletach! Wybitnie pilny, sumienny, lojalny, ambitny, usposobienie żywe i wesołe. Towarzysko b. dobrze obyty, przez wszystkich lubiany [...]. Zdolny, inteligentny, umysł bystry, fachowo b. dobrze przygotowany. Pod każdym względem wybitny [...]" (cyt. za: ŻW 1939, s. 317-318).
Historia pochówku:
Pochowany pierwotnie we wspólnej mogile wraz z pięcioma podoficerami i kilkunastoma ułanami. Niemcy uczcili ich męstwo salwą honorową nad grobem (Dzieje..., s. 177-178).
Poszukiwania mogiły:
Źródła:
Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września N-Z, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 261 (dalej: KPŻP).
Abraham R., Wspomnienia wojenne znad Warty i Bzury, wyd. II popr., Warszawa 1990, s. 240-246, 306 (dalej: Abraham 1990).
Dzieje Ułanów Jazłowieckich: praca zbiorowa, Londyn 1988, s. 177, 228, 232 (dalej: Dzieje...).
Łukasiak J., Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego, Pruszków 2000, s. 68, 256.
Radomyski S., Zarys historii Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu 1922-1939, Warszawa 1989, Aneks 2 - s. 27, Aneks 3 - 54.
Rozdżestwieński P. M., Ułani Jazłowieccy. Zarys działań pierwszego rzutu 14. pułku ułanów Jazłowieckich w kampanii wrześniowej 1939 roku, Warszawa 2008, s. 23, 24, 42, 44, 58, 60, 91, 92, 101, 102, 104, 105, 113, 120, 123, 129, Aneks 1 - s. 172, Aneks 2 - s. 177, Aneks 3 - s. 184 (dalej: Rozdżestwieński 2008).
Żołnierze Września 1939, red. K. Sikora, A. Wesołowski, Warszawa 2012, s. 316-318 (dalej: ŻW 1939).
Rozkazy dzienne 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, nr 123 z 31 V 1939 r.
Almanach Rocznika im. Hetmana St. Żółkiewskiego wydany w dniu promocji tego rocznika, "Tętent. Miesięcznik Szkoły Podchorążych Kawalerji w Grudziądzu", 5 VIII 1934 r., s. 8, 14, 16, 17, 20.
"Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych", R. XV, 1934, Nr 12, s. 213.
[1] a) Dąbrówka (źródło: KPŻP); b) Wólka Węglowa (źródło: Dzieje..., s. 228); c) rejon Wólki Węglowej (źródło: Rozdżestwieński 2008, Aneks 2 - s. 177); d) nieznane (źródło: P. M. Rozdżestwieński, badania własne); e) brak danych (źródło: ŻW 1939); [2] a) Kiełpin, kwatera wojenna (źródło: KPŻP) - miejsce spoczynku przypuszczalne, ponieważ nie jest znany numer mogiły (P. M. Rozdżestwieński, badania własne); b) brak danych (źródło: Abraham 1990; Dzieje...; Rozdżestwieński 2008; ŻW 1939);
Ostatnie zmiany: 2017-03-14 02:29:19 przez redakcja |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
