dowódca czołgu TKS z nkm 20 mm w szwadronie czołgów rozpoznawczych
Przydział po 1 września 1939:
71 dyon panc.
Funkcja po 1 września 1939:
dowódca czołgu TKS z nkm 20 mm w szwadronie czołgów rozpoznawczych
Przebieg służby wojskowej:
# 25 IX 1936 - 1 X 1937 - jako ochotnik w Szkole Podchorążych Broni Pancernych w Modlinie, a następnie w 1 Batalionie Pancernym w Poznaniu (zasadnicza służba wojskowa);
# 25 VIII 1939 - zmobilizowany na stanowisko dowódcy czołgu TKS z nkm 20 mm w szwadronie czołgów rozpoznawczych 71 dywizjonu pancernego przydzielonego do Wielkopolskiej Brygady Kawalerii ze składu Armii "Poznań";
Odznaczenia:
Order Wojenny "Virtuti Militari" kl. V (1979), Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Złoty Krzyż Zasługi (1976), Odznaka "Zasłużonemu Opolszczyźnie" (1975)
Wrzesień 1939 - szlak bojowy:
wraz z 71 dyonem panc.; 14 IX - pod Brochowem unieruchomił 3 czołgi niemieckie; 18 IX - pod Pociechą w Puszczy Kampinoskiej zniszczył 3 nieprzyjacielskie czołgi; 19 IX - pod Sierakowem unieruchomił 7 czołgów wroga, a następnie doprowadził dowodzoną przez siebie tankietkę do Warszawy jako jeden z zaledwie dwóch pojazdów pancernych Wojska Polskiego z rejonu bitwy nad Bzurą; od 19 IX do kapitulacji - brał udział w obronie stolicy;
Data śmierci:
8 kwiecień 1982
Miejsce śmierci:
Opole
Obecne miejsce spoczynku:
Łódź, ul. Ogrodowa, cmentarz rzymskokatolicki pw. św. Józefa, grób indywidualny
Lokalizacja grobu:
kwatera 5, linia 2/3, mogiła 5
Upamiętniony:
Tak
Forma upamiętnienia:
1) Pomnik, tzw. Kamień Orlika, wystawiony na terenie uroczyska "Przy Orle" Kampinoskiego Parku Narodowego, w miejscu zwycięskiego pojedynku stoczonego przez podchorążego z czołgiem niemieckim, którym dowodził książę por. Wiktor IV Albrecht von Ratibor;
2) Obelisk ku czci podchorążego wystawiony na terenie Ośrodka Szkoleniowo-Wypoczynkowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej "Strażak" w Turawie administrowanego przez Zarząd Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP w Opolu;
3) Przyjęcie imienia podchorążego przez Koło w Opolu Związku Żołnierzy Wojska Polskiego (inicjatywa w trakcie realizacji);
Życiorys:
Edmund Roman Orlik urodził się 26 stycznia 1918 roku w Rogoźnie w Wielkopolsce. Jego ojcu Janowi, który w 1917 roku poległ jako lotnik na wojnie, nigdy nie było dane ujrzeć potomka. W roku 1936 Edmund Roman zdał egzamin dojrzałości. W okresie od 25 września 1936 do 1 października 1937 roku jako ochotnik odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Broni Pancernych w Modlinie, a następnie w 1 Batalionie Pancernym w Poznaniu. Jeszcze w roku 1937 podjął studia na Politechnice Warszawskiej, które zmuszony był przerwać z uwagi na konieczność odbywania ćwiczeń wojskowych, pracę zawodową na stanowisku pracownika kontrolnego w Urzędzie Poczty i Telegrafu w Połajewie (w okresie od 15 sierpnia 1938 do 24 sierpnia 1939 roku) oraz wybuch wojny. Zmobilizowany 25 sierpnia 1939 roku, wziął udział w kampanii wrześniowej na stanowisku dowódcy czołgu TKS z karabinem maszynowym kalibru 20 mm w szwadronie czołgów rozpoznawczych 71 dywizjonu pancernego przydzielonego do Wielkopolskiej Brygady Kawalerii ze składu Armii "Poznań". Walczył na szlaku bojowym dywizjonu, od Wielkopolski, poprzez bitwę nad Bzurą, boje odwrotowe w Puszczy Kampinoskiej, na obronie Warszawy kończąc. Po kapitulacji stolicy uniknął niewoli, przenosząc się kolejno w Poznańskie, Krakowskie, Lwowskie, a w końcu - stale poszukiwany przez Niemców - pod Warszawę, gdzie pracował w prywatnych przedsiębiorstwach budowlanych. W roku 1945 wraz z założoną rodziną - żoną Marią Orlik z domu Golańską i synem Jerzym Aleksandrem - zamieszkał w Łodzi, w 2. połowie lat 60. przeprowadził się do Wrocławia, a wreszcie na początku lat 70. osiadł w Opolu. W okresie od 17 września 1946 do 24 lipca 1951 roku studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, zaś w latach 1965-1966 ukończył studia magisterskie na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Pracował jako projektant, najdłużej - od 16 października 1949 do 30 czerwca 1965 roku - w Miastoprojekcie Łódź, a ponadto jako pracownik akademicki. Jego twórczość architektoniczno-urbanistyczna obejmuje nie tylko gmachy użyteczności publicznej i inne obiekty w Łodzi, Wrocławiu i Opolu, ale i plany większych miast. Od 1 lipca 1977 do 31 sierpnia 1979 roku był zatrudniony jako pracownik cywilny - inspektor wojewódzki w Komendzie Wojewódzkiej Straży Pożarnych w Opolu, będąc współtwórcą nowoczesnej bazy kwaterunkowo-wypoczynkowej straży pożarnych województwa opolskiego. Z dniem 1 września 1979 roku odszedł na emeryturę. Zmarł w wyniku nieszczęśliwego wypadku w dniu 8 kwietnia 1982 roku w Opolu.
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku:
Źródła:
Orlik Edmund Roman: najlepszy pancerniak w II wojnie światowej, oprac. T. Śliwa, Strona internetowa Zarządu Głównego Związku Emerytów i Rencistów Pożarnictwa Rzeczypospolitej Polskiej, http://www.zgzeirp.pl/kalendarium/357-orlik-edmund-roman.html [dostęp: 19 listopada 2014].
Podporucznik Kawalerii Orlik Edmund Roman - dopełnienie, oprac. T. Śliwa, Strona internetowa Zarządu Głównego Związku Emerytów i Rencistów Pożarnictwa Rzeczypospolitej Polskiej, http://www.zgzeirp.pl/kalendarium/439-podporucznik-kawalerii-orlik-edmund-roman-dopelnienie.html [dostęp: 19 listopada 2014].
Pamiątki rodzinne ze zbiorów Izby Tradycji Zarządu Wojewódzkiego w Opolu Związku Żołnierzy Wojska Polskiego.
Tradycja rodzinna (Barbara Małgorzata Orlik-Racięcka, córka weterana; Marta Orlik-Gaillard, córka Jerzego Aleksandra, wnuczka weterana).
Magnuski J., Karaluchy przeciw panzerom, Warszawa 1995, s. 3-6.
[1] Z dniem 1 III 1979 awansowany na stopień ppor. (źródło: Zaświadczenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie, L.dz. 31/79/O/Z - dok. ze zb. Izby Tradycji Zarządu Wojewódzkiego w Opolu Związku Żołnierzy Wojska Polskiego)
Ostatnie zmiany: 2015-11-04 21:33:09 przez redakcja |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
Ze znajdującego się na stronie postanowienia z 1979 roku o awansie na podporucznika i nadaniu Orderu Virtuti Militari V klasy wynika, że wydał je Juliusz Sokolnicki, samozwańczy prezydent, nie uznany przez władze polskie jako legalny Prezydent RP na uchodźstwie.
Kwestia zniszczenia 3 czołgów pod Pociechą jest sporna - ten sam czyn jest przypisany Władysławowi Trittowi, również obecnemu w bazie danych.
