# 1932-1933 - w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie (IV Kurs, 5 kompania); po kursie skierowany na szkolenie praktyczne do 60 pułku piechoty w Ostrowie Wielkopolskim;
# 1937 - promowany na stopień ppor. rez. piech. z przydziałem mobilizacyjnym do 37 pułku piechoty w Kutnie; ewidencyjnie podlegał KRU Kutno;
Ranny w czasie nocnego natarcia 37 pułku piechoty na Kozłów Szlachecki Nowy A, zginął nad ranem 16 września od serii z niemieckiego karabinu maszynowego:
"Porucznik Nentwig podszedł z plutonem do Kozłowa na odległość trzydziestu metrów. Szperacze zniknęli mu z oczu. Ogarnął go niepokój. Przystanął i dał żołnierzom znak do zatrzymania się, kiedy nagle... Z ciemnej gęstwiny drzew trysnęły strumienie płomieni. Niemcy skryci za drzewami z dwudziestu pięciu metrów otworzyli ogień.
Podporucznik Franciszek Nentwig osunął się na ziemię. Idący w przodzie żołnierze zginęli lub zostali ranni. Pozostali padli na ziemię." (Kukuła 1977, s. 146).
"Nad ranem bitwa powoli przycichła. Wkrótce zaróżowiło się niebo i zaczęło świtać. Obie walczące strony, jakby zmęczone nocnym bojem, zaległy. Bacznie obserwowano jednak nawzajem swoje ruchy i najmniejsze nawet poruszenie powodowało natychmiastowy ogień.
Plutonowy podchorąży Franciszek Szeremetti leżał w przydrożnym rowie, w pobliżu stanowisk niemieckich. Zauważył nagle pełznącego rowem podporucznika Nentwiga. Musiał być ciężko ranny albo bardzo osłabiony, bo czołgał się z wysiłkiem i często odpoczywał. Niemiecki karabin maszynowy wypuszczał wzdłuż rowu krótkie, ale częste serie. Zaniepokojony tym podchorąży ostrzegł podporucznika:
- Co Pan robi? Niech pan na siebie uważa, albo przynajmniej się okopie.
- Kiedy nie mam czym - dosłyszał z daleka z trudem wypowiedziane słowa.
Rzucił mu swoją łopatkę. - Nie mam sił - wyszeptał ranny ledwie dosłyszalnie. Czołgając się ruszył w jego kierunku. Ujrzał jeszcze, jak podporucznik schylił głowę ku ziemi, a potem podniósł ją nieco wyżej, jakby dla zaczerpnięcia powietrza. W tym samym momencie zaterkotała seria niemieckiego cekaemu. Na twarzy Nentwiga pojawiła się krew. Opadła mu głowa i tak już pozostał." (Kukuła 1977, s. 154).
1) Tabliczka epitafijna na mogile indywidualnej w rodzinnym obejściu grobowym na cmentarzu parafialnym w Oporowie (stopień: "porucznik"); 2) Mieczokrzyż betonowy z wyrytym epitafium na symbolicznej mogile na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie, ul. Powązkowska (kwatera: B 10, rząd: VI, grób: 25) (nazwisko w formie: "MENTWIG"); 3) Tabliczka epitafijna na symbolicznej mogile na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie, ul. Powązkowska (wiek: "27 lat"; stopień: "porucznik");
Przedmioty znalezione przy pochowanym:
Miejsce przechowywania ww. przedmiotów:
Życiorys:
Franciszek Alojzy Augustyn Nentwig urodził się 9 grudnia 1910 roku w Wielowsi jako syn Augusta Nentwiga i Klary z Koshitzkich. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Rolniczą w Cieszynie (w owym czasie szkoła ta nie nadawała tytułów). W latach 30. XX w., pod nieobecność swojej siostry Małgorzaty, zarządzał majątkiem Dworaków w Golędzkim. W latach 1932-1933 odbywał szkolenie teoretyczne w 5 kompanii IV Kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, po którym został skierowany na szkolenie praktyczne do 60 pułku piechoty w Ostrowie Wielkopolskim. W 1937 roku otrzymał promocję na stopień podporucznika rezerwy piechoty z przydziałem mobilizacyjnym do 37 pułku piechoty w Kutnie. Ewidencyjnie podlegał Komendzie Rejonu Uzupełnień w Kutnie. W kampanii polskiej 1939 roku wziął udział na stanowisku dowódcy II plutonu 3 kompanii w I batalionie 37 pułku piechoty ze składu 26 Dywizji Piechoty Armii "Poznań". Walczył z wrogiem na szlaku bojowym macierzystego oddziału, m.in. w bitwie nad Bzurą. Poległ 16 września w rejonie Dębska Nowego, Kozłowa Szlacheckiego Nowego A i Gągolina Południowego.
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku:
Nazajutrz po śmierci ppor. Franciszek Nentwig wraz z przeszło setką innych żołnierzy poległych na polach Dębska Nowego i Kozłowa Szlacheckiego Nowego A został podniesiony z pola bitwy i złożony w zbiorowej mogile w pierwszej z miejscowości. Organizacją pochówku poległych zajęli się mieszkańcy wspomnianych wsi ówczesnej gm. Kozłów Biskupi (obecnie gm. Nowa Sucha), Jan Wojda z Dębska Nowego i Kazimierz Kapusta z Kozłowa Szlacheckiego Nowego A. Teren pod mogiłę udostępnił Aleksander Sieradzki z Dębska Nowego. Zwłoki żołnierzy układano w zbiorowej mogile w sposób uporządkowany, według imiennego spisu sporządzonego przez Jana Wojdę, który tożsamość poległych ustalał na podstawie znalezionych przy nich nieśmiertelników i dokumentów. Zarówno listy poległych, jak i przedmioty, dokumenty oraz pieniądze znalezione przy poległych Jan Wojda przekazał później do oddziałów terenowych Polskiego Czerwonego Krzyża w Łowiczu i Sochaczewie. Granice mogiły oznaczono żołnierskimi hełmami. Na przełomie 1939 i 1940 roku do Dębska Nowego przybywali liczni przedstawiciele rodzin poległych, którzy ekshumowali swych bliskich na cmentarze parafialne w rodzinnych miejscowościach. Takich indywidualnych ekshumacji, odbywających się często w tajemnicy przed władzami okupacyjnymi, było według zapisków Jana Wojdy 27. Ekshumację zwłok Franciszka Nentwiga i ich złożenie w rodzinnym obejściu grobowym na cmentarzu parafialnym w Oporowie zorganizowała i przeprowadziła jego siostra Małgorzata Dworak. Mimo skrupulatnego odnotowania faktu ekshumacji w opracowanej ewidencji pochowanych w Dębsku Nowym, większość z ekshumowanych podczas okupacji, wśród nich również ppor. Franciszek Nentwig, wskutek błędu znalazło się (i znajduje się do dziś) wśród upamiętnionych na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie, dokąd w dniach 13-15 lutego 1952 roku decyzją administracyjną przeniesiono zwłoki pozostałych żołnierzy złożonych pierwotnie w mogile zbiorowej w Dębsku Nowym.
Poszukiwania mogiły:
Źródła:
Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września N-Z, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 12 (dalej: KPŻP).
Muzeum Czynu Zbrojnego w Lipcach Reymontowskich, Jan Wojda, Lista Poległych Ś. P. Żołnierzy Polskich poległych i pochowanych na polach wsi Dębsk-Nowy gminy Kozłów Biskupi pow. sochaczewskiego poległych w dniu 16 września 1939 roku, [1939] (rękopis), poz. 3 (dalej: Wojda I).
Archiwum rodzinne Lucjana Wojdy, Jan Wojda, Lista Poległych Żołnierzy Polskich poległych na polach wsi Dębska Nowego, [po 1952] (rękopis), poz. 3 (dalej: Wojda II).
Biuro Informacji i Poszukiwań PCK, sygn. 6062, Polski Czerwony Krzyż - Pełnomocnik na Oddział w Łowiczu, Spisy poległych z r. 1939 obejmujące część powiatu sochaczewskiego oraz trasę: Kutno - Łowicz, [1946] (maszynopis), s. 152-153 (dalej: B.Inf. , sygn. 6062).
Archiwum rodzinne / rodzinna tradycja (wspomnienia Małgorzaty Dworak z d. Nentwig, siostry pochowanego, i Andrzeja Dworaka, siostrzeńca, zebr. Michał Dworak).
Kukuła P. A., Piechurzy kutnowskiego pułku, Łódź 1977, s. 146, 154, 255, 258 - poz. 43 (dalej: Kukuła 1977).
Bauer P., Polak B., Armia Poznań w wojnie obronnej 1939, Poznań 1982, s. 486 (dalej: Bauer, Polak 1982).
Głowacki L., Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, wyd. V popr. i uzup., Warszawa 1985, s. 382-383 (dalej: Głowacki 1985).
Łukasiak J., Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty, Pruszków 2003, s. 68 - poz. 74 (dalej: Łukasiak 2003).
Kronika bitwy 26 Dywizji Piechoty armii "Pomorze" w bitwie nad Bzurą od 12 do 16 IX 1939, http://bitwanadbzura.republika.pl [dostęp: 29 października 2010].
Uwagi:
1) Bauer, Polak 1982 i Głowacki 1985 - funkcja: dowódca I plutonu 3 kompanii I batalionu;
[1] a) NENTWIG (źródło: KPŻP; archiwum rodzinne / rodzinna tradycja; Kukuła 1977; Bauer, Polak 1982; Głowacki 1985; Łukasiak 2003); b) błędnie: "NENTWIP" (źródło: Wojda I; Wojda II); c) błędnie: "NEUTFIK" (źródło: B.Inf., sygn. 6062); [2] a) Augustyn (źródło: archiwum rodzinne / rodzinna tradycja; Łukasiak 2003); b) August (źródło: Głowacki 1985); c) brak danych (źródło: KPŻP; Wojda I; Wojda II; Bauer, Polak 1982; Kukuła 1977); [3] a) 9 grudnia 1910 (źródło: KPŻP); b) 3 grudnia 1910 (źródło: Głowacki 1985; Łukasiak 2003); c) 1910 (źródło: Wojda I; Wojda II; Kukuła 1977, s. 258 - poz. 43); d) brak danych (źródło: Bauer, Polak 1982); [4] a) Gągolin Płd. (źródło: KPŻP); b) pod Gągolinem (źródło: Kukuła 1977, s. 255); c) Dębsk Nowy (źródło: Wojda I, Wojda II, B.Inf., sygn. 6062); d) Kozłów Szlachecki Nowy A (źródło: Kukuła 1977, s. 146); e) "między Gągolinem Południowym a Kozłowem Szlacheckim Nowym A" (źródło: Kukuła 1977, s. 257); f) brak danych (źródło: Bauer, Polak 1982; Głowacki 1985; Łukasiak 2003); [5] a) Oporów, grób rodzinny (1) (źródło: tradycja rodzinna); b) błędnie: Warszawa, ul. Powązkowska, Cmentarz Wojskowy (źródło: KPŻP; Głowacki 1985); c) nieznane po ekshumacji z pierwotnego miejsca pochówku w mogile zbiorowej w Dębsku Nowym (źródło: Wojda I; Wojda II; B.Inf., sygn. 6062); d) brak danych (źródło: Bauer, Polak 1982; Łukasiak 2003);
Ostatnie zmiany: 2015-07-12 21:35:43 przez redakcja |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
Tabliczka widoczna na zdjęciu wykonanym na Powązkach posiada bardzo ciekawą historię. Dostałem ją od mojej babci, Krystyny Nentwig. ŚP. dziadek, Jan Nentwig, ceniony powojenny inżynier Stoczni Gdańskiej- brat Franciszka, przechowywał ją praktycznie przez całe swoje życie.. Nie znał miejsca pochówku ukochanego brata. Bardzo chciał umieścić tabliczkę na Jego mogile, nie zdążył.. Pewnego dnia udało mi się zlokalizować grób, następnym krokiem były Powązki, gdzie w mundurze wyjściowym, z wojskowymi honorami przytwierdziłem tabliczkę do krzyża, jednocześnie wysypałem na mogiłę garść ziemi z grobu brata, pochowanego na cmentarzu w Gdańsku Oliwie. Garść ziemi z Powązek trafiła do Gdańska. W taki oto sposób mogłem oddać hołd bohaterskiemu porucznikowi, ukochanemu bratu mojego dziadka i samemu dziadkowi Jankowi. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI !!!
sierż. Michał N. - weteran X zmiany PKW w Afganistanie
Zwykłe słowo "dziękuję" to zbyt mało dla Twórców tej chwalebnej strony..
