# 1931-1932 - w Wołyńskiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim (VI kurs, 1 bateria, ocena dobra, lokata 17., stopień tyt. plut. pchor. rez. art.);
# 1932 - wcielony do 7 dywizjonu artylerii konnej w Poznaniu (przynależność ewidencyjna: KRU Poznań M.);
# 1935 - promowany na stopień ppor. rez. art. ze starszeństwem z dniem 1 I 1934 r. (lokata 258.);
Odznaczenia:
Order Wojenny "Virtuti Militari" kl. V (Krzyż Srebrny), Krzyż Walecznych (dwukrotnie, m.in. za kampanię 1939 r.), Srebrny Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego z Mieczami (1944), Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego (1993, pośmiertnie)
płyta grobowa z imienną inskrypcją epitafijną w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
Życiorys:
Stanisław Józef Bronisław Kasznica urodził się 25 lipca 1908 roku we Lwowie jako syn Stanisława (profesora Uniwersytetu Poznańskiego) i Amelii z Malewskich. W latach 1920-1927 uczęszczał do Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, po czym w latach 1927-1933 studiował na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, uzyskując tytuł magistra prawa. Podczas studiów był członkiem Polskiej Korporacji Akademickiej "Helionia" (w 1938 - prezesem), Bratniej Pomocy oraz Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska. W sferze politycznej działał w Obozie Wielkiej Polski, Obozie Narodowo-Radykalnym (od roku 1934) i Organizacji Polskiej - tajnej strukturze kierowniczej ONR. W latach 1931-1932 odbył szkolenie wojskowe w Wołyńskiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim i 7 dywizjonie artylerii konnej w Poznaniu. W 1934 roku otrzymał promocję na stopień podporucznika w korpusie oficerów rezerwy artylerii. Po zakończeniu studiów znalazł zatrudnienie w kancelarii adwokackiej Ignacego Weinfelda w Warszawie, gdzie uzyskał aplikację. Następnie pracował jako radca prawny w garbarni Rogowskich w Gnieźnie, by na początku 1939 roku powrócić do Warszawy. Przed wybuchem wojny zdał egzamin adwokacki w Poznaniu.
Kampanię 1939 roku odbył na stanowisku dowódcy I plutonu 2 baterii 7 dywizjonu artylerii konnej ze składu Wielkopolskiej Brygady Kawalerii armii "Poznań". Walczył m.in. w bitwie nad Bzurą, a za swą wojenną postawę został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego "Virtuti Militari".
W okresie okupacji niemieckiej podjął działalność konspiracyjną (pseudonimy "Stanisław Wąsacz", "Wąsowski", "Przepona", "Maszkowski", "Stanisław Piotrowski" i inne), m.in. w Związku Jaszczurczym podporządkowanym tajnej Organizacji Polskiej, a po utworzeniu Narodowych Sił Zbrojnych - jako szef Administracji Ogólnej w funkcjonującej w jej strukturach Służbie Cywilnej Narodu. W marcu 1944 roku opowiedział się za rozłamem na tle planów scalenia z Armią Krajową i wszedł w skład nowo utworzonej Rady Politycznej NSZ. Brał udział w Powstaniu Warszawskim, dowodząc doraźnie zorganizowaną grupą żołnierzy NSZ na Ochocie. Po kapitulacji opuścił stolicę wraz z ludnością cywilną. Od września 1944 roku do momentu wejścia Sowietów pełnił funkcję komendanta Okręgu VIII (Częstochowa), po reorganizacji - Okręgu V NSZ. Na przełomie lat 1944 i 1945 podjął się zadania stworzenia antykomunistycznych struktur na terenach Polski zachodniej. 1 kwietnia 1945 Komenda Główna NSZ mianowała go Inspektorem Okręgów: I - pomorskiego i II - poznańskiego oraz komendantem Okręgu Poznań NSZ. W sierpniu 1945 roku wszedł w skład Rady Inspektorów i objął funkcję p.o. komendanta NSZ. Na przełomie lat 1945 i 1946 wraz z grupą kadry kierowanej organizacji podporządkował się Narodowemu Zjednoczeniu Wojskowemu. Przez długi czas pozostawał nieuchwytny dla tropiących go służb bezpieczeństwa. 15 lutego 1947 roku został aresztowany w Zakopanem przez funkcjonariuszy Departamentu III Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, a następnie poddany brutalnemu śledztwu. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 2 marca 1948 roku (unieważnionym w roku 1992) został skazany na karę śmierci, a następnie 12 maja 1948 roku stracony w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej w Warszawie.
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku:
Pochowane potajemnie szczątki weterana odnaleziono latem 2012 r. w trakcie prac ekshumacyjnych w kwaterze "Ł" Cmentarza Wojskowego w Warszawie, a następnie zidentyfikowano w ramach projektu "Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów" wdrażanego przez Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie i Instytut Pamięci Narodowej - Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (oficjalne ogłoszenie wyników badań DNA nastąpiło 20 lutego 2013 r.). Ostatecznie 27 września 2015 r. spoczęły w indywidualnej komorze grobowej w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych wzniesionego w obrębie tej samej kwatery.
Źródła:
Abraham R., Wspomnienia wojenne znad Warty i Bzury, wyd. II popr., Warszawa 1990, s. 292, 304.
Bauer P., Polak B., Armia Poznań w wojnie obronnej 1939, Poznań 1982, s. 490.
Knoll Cz., Matuszewski O., Wielkopolska Brygada Kawalerii, Poznań 1988, Aneks 6 - s. 59.
Rezmer W. Armia "Poznań" 1939, Warszawa 1992, s. 514.
Łukasiak J., Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego, Pruszków 2000, s. 58, 215.
Zarzycki P., 7 Wielkopolski Dywizjon Artylerii Konnej, Pruszków 2002 [Zarys historii wojennej pułków polskich w Kampanii Wrześniowej, z. 139], s. 43.
Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2003, s. 82.
Sierchuła R., Poznańscy prawnicy, [w:] Dla Niepodległej. Żołnierze Wyklęci 1944-1963, red. D. P. Kucharski, R. Sierchuła, Poznań 2015, s. 74-76.
Korporacja "Helionia" (Poznań), oprac. B. P. Wróblewski, [w:] Archiwum Korporacyjne - Archiwum i Muzeum Polskich Korporacji Akademickich, www.archiwumkorporacyjne.pl [dostęp: 1 III 2017].
Stanisław Kasznica, oprac. M. Bykowska, [w:] Odnalezieni, Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów, https://www.pbgot.pl/stanislaw-kasznica [dostęp: 1 III 2018].
Kolejni bohaterowie odzyskali tożsamość, [w:] Komunikaty, Instytut Pamięci Narodowej, https://ipn.gov.pl/pl/dla-mediow/komunikaty/11542,Kolejni-bohaterowie-odzyskali-tozsamosc.html [dostęp: 1 III 2018].
Pogrzeb na "Łączce". Bohaterowie godnie pochowani - Warszawa, 27 września 2015, [w:] Aktualności, Instytut Pamięci Narodowej, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/9498,Pogrzeb-na-Laczce-Bohaterowie-godnie-pochowani-Warszawa-27-wrzesnia-2015.html [dostęp: 1 III 2018].
Stanisław Kasznica, [w:] Odnalezieni, Instytut Pamięci Narodowej. Biuro Poszukiwań i Identyfikacji, https://poszukiwania.ipn.gov.pl/bbp/odnalezieni/411,Stanislaw-Kasznica.html [dostęp: 1 III 2018].
Uwagi:
Ostatnie zmiany: 2018-03-01 18:13:03 przez Nasz Zamek |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
