Bydgoszcz, ul. Szczecińska 10/61 (KAMB 1936/37, s. 278; Kuczma 2000, s. 101) lub Bydgoszcz, ul. Szczecińska 10/5 (blok B) (KAMB 1936/37, s. 123; OKŚZpNP W-wa) lub Bydgoszcz, ul. Kujawska 130/5 (M.P.)
# 24 VIII 1939 - zmobilizowany przez PKU Bydgoszcz do 61 pułku piechoty w Bydgoszczy (?)
Decorations:
September 1939 – combat trail:
wraz z baonem ON "Bydgoszcz", m.in. w bitwie nad Bzurą
Date of death:
22 wrzesień 1939
Place of death:
Boryszew
Reason of the death:
zamordowany
Circumstances of the death:
Po rozbiciu Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej w dniu 17 września 1939 r. w rejonie Iłów - Budy Stare Piotr Janowski, wraz z około 200 towarzyszami broni, dostał się do niewoli. Jeńcy trafili do obozu przejściowego w Sochaczewie, skąd po krótkim postoju poprowadzono ich do Żyrardowa, gdzie na stadionie miejskim w bardzo trudnych warunkach zgromadzono około 30 tys. polskich żołnierzy. 21 września Niemcy, rozsiewając pogłoski o odsyłaniu do domu w pierwszej kolejności bydgoszczan, podstępnie wyselekcjonowali z tłumu 179 żołnierzy batalionu. Poprowadzono ich do Sochaczewa, a następnie do obozu w Boryszewie (obecnie w granicach miasta Sochaczew), gdzie 22 września stanęli przed niemieckim wojskowym sądem polowym. Oskarżono ich o udział w mordowaniu cywilnej ludności niemieckiej podczas tzw. "krwawej niedzieli" w dniu 3 września 1939 r. w Bydgoszczy. Choć w trakcie tych wydarzeń żołnierzy oddziału nie było w rodzinnym mieście, w sfingowanym procesie uznano ich za winnych, po czym wytypowano 50 z nich, którym w odwecie wymierzono karę śmierci. Przed godziną 19:00 tego samego dnia skazanych rozstrzelano na gliniance cegielni w Boryszewie, blisko gospodarstwa rodziny Gostyńskich. Piotr Janowski był jednym z nich...
jedna z dwóch zbiorczych imiennych tablic epitafijnych pomnika ku czci zamordowanych żołnierzy Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej wystawionego na zbiorowej mogile wojennej na cmentarzu parafialnym w Kozłowie Biskupim (odsłoniętego 22 września 1981 r.)
Things found at the buried person:
Place where the deposit is kept:
Biography:
Reminiscences:
Burial history:
Zamordowanych żołnierzy Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej pochowano pierwotnie w dole śmierci na gliniance w Boryszewie, wykopanym przez Niemców przed egzekucją. Wiosną 1940 r. z inicjatywy sochaczewskiego oddziału PCK rozpoczęto starania o ekshumację ciał. W sierpniu tego samego roku otrzymano zezwolenie okupacyjnych władz niemieckich na przeniesienie zwłok, po czym 8 listopada rozpoczęto ekshumację na oddalony o 2 kilometry cmentarz parafialny w Kozłowie Biskupim. W nowym miejscu pochówku usypano niską ziemną mogiłę i ustawiono biały brzozowy krzyż. W 1946 r. uporządkowano grób i nasadzono kwiaty. W 1956 r. wykonano betonowe obrzeżenie mogiły oraz ustawiono granitowy krzyż i tablicę z inskrypcją o treści: "22-IX-1939 / ZA POLSKĘ WALCZYLIŚMY / ZA POLSKĘ UMIERAMY / CZEŚĆ BOHATEROM ". W 1981 r. na miejscu pochówku rozstrzelanych wystawiono pomnik, w którego płytę wmurowano dwie brązowe tablice z personaliami 50 ofiar według listy opracowanej przez historyka Rajmunda Kuczmę, ówczesnego dyrektora Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. W 1997 r. monument poddano modernizacji. W 1946 r. upamiętniono również miejsce zbrodni, gdzie ukwiecono dół śmierci oraz wystawiono pomnik w formie zwieńczonego metalowym krzyżem kopca z granitowych głazów, w który wmurowano tablicę z inskrypcją o treści: "MIEJSCE MĘCZEŃSKIEJ ŚMIERCI / 50 POLSKICH NIEZNANYCH ŻOŁNIERZY / ROZSTRZELANYCH PRZEZ HITLEROWCÓW / W DNIU 22 IX 1939 R. / CHWAŁA BOHATEROM - HAŃBA MORDERCOM / Pracownicy Zakładów Boryszewskich". Przy miejscu kaźni w Boryszewie i mogile rozstrzelanych w Kozłowie Biskupim odbywają się coroczne uroczystości z udziałem władz Sochaczewa i Bydgoszczy, rodzin ofiar oraz mieszkańców obu miejscowości, których celem jest oddanie hołdu bohaterskim bydgoskim żołnierzom.
Search for the grave:
W 1946 r. Leokadia Janowska, żona Piotra, wniosła w Starostwie Powiatowym w Bydgoszczy podanie o uznanie męża za zaginionego bez własnej winy na terenie i w czasie działań wojennych i przyznanie zaopatrzenia po nim (nr sprawy In. 2/722/46).
Sources:
Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września A-M, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 276 (dalej: KPŻP).
Cmentarz w Kozłowie Biskupim: Bydgoski Batalion Obrony Narodowej, 22-09-1939 r. (rękopis, Urząd Gminy w Nowej Suchej), poz. 11 (dalej: UG Nowa Sucha).
Księga adresowa miasta Bydgoszczy, rocznik 1936/37, oprac. W. Weber, Bydgoszcz, b.r.w., s. 123, 279 (dalej: KAMB 1936/37).
Ogłoszenia władz administracyjnych, "Monitor Polski", R. XXV, 1946, nr 121, s. 5 (dalej: M.P.).
Kuczma R., W obronie Ojczyzny. Bydgoski Batalion Obrony Narodowej 1939, Bydgoszcz 2000 (dalej: Kuczma 2000).
Komunikat OKŚZpNP w Warszawie w sprawie zgłaszania się krewnych ofiar, w związku ze śledztwem w sprawie rozstrzelania 22 września 1939 r. w Boryszewie 50 jeńców polskich – żołnierzy Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej przez żołnierzy niemieckich, 5 VI 2015, [w:] Śledztwa, Instytut Pamięci Narodowej, https://ipn.gov.pl/pl/sledztwa/poszukiwani-swiadkowie/24199,Komunikat-OKSZpNP-w-Warszawie-w-sprawie-zglaszania-sie-krewnych-ofiar-w-zwiazku-.html [dostęp: 9 III 2019] (dalej: OKŚZpNP W-wa).
[1] a) 17 lipca 1901 (źródło: M.P.); b) brak danych (źródło: KPŻP; UG Nowa Sucha; KAMB 1936/37; Kuczma 2000; OKŚZpNP W-wa); [2] a) strz. (źródło: KPŻP; UG Nowa Sucha; Kuczma 2000); b) st. strz. (źródło: M.P.); c) brak danych (źródło: KAMB 1936/37; OKŚZpNP W-wa); [3] a) baon ON "Bydgoszcz" (źródło: UG Nowa Sucha; Kuczma 2000, s. 96, 101; OKŚZpNP W-wa); b) 61 pp (źródło: M.P.); c) "baon ON" (źródło: KPŻP); d) brak danych (źródło: KAMB 1936/37);
Last changes: 2019-03-18 23:10:28 by redakcja |
If you want to change data, press -
