Władysława Gruszewicz (ur. 28 IX 1913 r., Łowicz, c. Tomasza i Marianny, 1940-1945 - szer. Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej, pseud. Ewa, łączniczka placówki "Pompka" w Obwodzie Łowicz "Łyska", zm. 1994)
Dzieci:
Witold Grusiewicz, Ryszard Grusiewicz, Józio Gruszewicz
Ostatni adres:
Skierniewice [1939] / Łowicz, ul. Zielna 2 (dawniej) [1988]
# od 1922 - w 18 pułku piechoty w Skierniewicach (zasadnicza służba wojskowa), następnie w tymże oddziale jako podoficer zawodowy;
# 1932 - na sześciotygodniowym kursie wychowania fizycznego dla podoficerów zawodowych w Warszawie;
# 13 XII 1932 - odnotowany w stopniu st. sierż. sł. st. piech. z przydziałem na stanowisko zastępcy dowódcy plutonu 6 kompanii strzeleckiej 18 pułku piechoty w Skierniewicach;
# 1937/1938 - z przyznanym tytułem strzelca wyborowego z kb. i żetonem za osiągnięcie 45 punktów;
# 1938 - z przydziałem do 9 kompanii strzeleckiej 18 pp;
# od VII 1939 - na stanowisku szefa kompanii przeciwpancernej 18 pp w rej. Kcyni przy granicy niemieckiej;
Odznaczenia:
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928), Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 (1930), Krzyż Zasługi (1933), Medal za Długoletnią Służbę (1937), odznaka pamiątkowa 18 pułku piechoty (przed 1939), Państwowa Odznaka Sportowa (przed 1939), Odznaka strzelecka "Za celność", Krzyż Walecznych (za działalność konspiracyjną 09.1944 zakwalifikowany IX 1944, za działalność konspiracyjną), Medal Zwycięstwa i wolności (9 V 1946 / 19 IV 1947), Krzyż Partyzancki (po 1945), Odznaka Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (po 1945)
Wrzesień 1939 - szlak bojowy:
wraz z 18 pp, m.in. Żnin, Łabiszyn, Inowrocław, bitwa nad Bzurą (Osiek, Gągolin); 19 IX - wzięty do niewoli niemieckiej w rej. Puszczy Kampinoskiej (zbiegł); ok. 22 IX - ponownie w niewoli, następnie po ucieczce - w obronie Warszawy
Data śmierci:
1988
Miejsce śmierci:
Łowicz
Obecne miejsce spoczynku:
Łowicz, ul. Mickiewicza, Cmentarz "Emaus" parafii rzymskokatolickich pw. Świętego Ducha oraz Chrystu
Lokalizacja grobu:
Upamiętniony:
Forma upamiętnienia:
Życiorys:
Józef Gruszewicz urodził się 11 maja 1901 roku w Kiernozi w powiecie Gostynin (obecnie: powiat łowicki) jako syn Walentego i Weroniki z Baranowskich małżonków Gruszewiczów. Ukończył czteroklasową szkołę powszechną w Łowiczu, po czym praktykował jako terminator szewski u swojego ojca. Od 1922 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową w 18 pułku piechoty w Skierniewicach, a następnie pozostał w tymże oddziale jako podoficer zawodowy, pełniąc w kolejnych latach m.in. funkcję zastępcy dowódcy plutonu kompanii strzeleckiej. W 1926 roku ukończył wojskową szkołę zawodową w Zaleszczykach, w 1932 roku - sześciotygodniowy kurs wychowania fizycznego dla podoficerów zawodowych w Warszawie, a w 1934 roku - na kursach wieczorowych - siedmioklasową szkołę powszechną dla podoficerów zawodowych w Skierniewicach. W 1934 roku zawarł związek małżeński z Władysławą, córką Tomasza i Marianny, urodzoną 28 września 1913 roku w Łowiczu. W kampanii 1939 roku wziął udział w stopniu starszego sierżanta, przydzielony na stanowisko szefa kompanii przeciwpancernej 18 pułku piechoty ze składu 26 Dywizji Piechoty armii "Poznań". Walczył m.in. w bitwie nad Bzurą. Wzięty do niewoli niemieckiej w rejonie Puszczy Kampinoskiej, po krótkim czasie zbiegł. Dostawszy się po trzech dniach ponownie w ręce Niemców, został osadzony w więzieniu przy ul. Kurkowej w Łowiczu, skąd po kilkunastu godzinach uciekł dzięki pomocy więziennego klucznika. Przedostawszy się do Warszawy, uczestniczył w jej obronie. Po kapitulacji powrócił do domu, gdzie mając na utrzymaniu żonę i troje małych dzieci, musiał zająć się praca dorywczą. Jednocześnie zaangażował się w działalność konspiracyjną na terenie powiatu Łowicz, służąc od 1 stycznia 1940 do 17 stycznia 1945 r. pod pseudonimem Blondyn w Polskiej Organizacji Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej, pełniąc początkowo funkcję kolportera prasy konspiracyjnej, a od lipca 1943 roku - dowódcy komórki łączności Obwodu Łowicz "Łyska" w ramach Podokręgu Zachodniego "Hajduki" Obszaru Warszawskiego "Ojców" Armii Krajowej. W jego domu w Łowiczu zorganizowano punkt odpraw komendantów z terenu całego obwodu. We wrześniu 1944 roku za działalność konspiracyjną został przez Komendę Obszaru Warszawskiego "Ojców" Armii Krajowej podany do odznaczenia Krzyżem Walecznych i przedstawiony do awansu na stopień chorążego. Po zakończeniu II wojny światowej był społecznie sekretarzem Rady Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego w Łowiczu, a jednocześnie pełnił obowiązki kwatermistrza w byłych koszarach łowickiego 10 pułku piechoty. Od 1946 roku był zatrudniony jako instruktor powiatowy w Komendzie Powiatowej Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego w Łowiczu (od 1948 roku - Komendzie Powiatowej Powszechnej Organizacji "Służba Polsce" w Łowiczu). Pełnił również równolegle funkcję komendanta hufca szkolnego w Państwowym Gimnazjum Rolniczym w Blichu koło Łowicza. W latach 1951-1953 roku pracował jako kierownik kolumny robót napowietrznych w Łódzkim Przedsiębiorstwie Robót Telekomunikacyjnych w Łodzi, a następnie aż do przejścia na emeryturę w 1968 roku - w Zakładach Zbożowo-Młynarskich "PZZ" w Łowiczu. Działał w środowisku kombatanckim, będąc od 1976 roku członkiem zwyczajnym Koła Miejskiego w Łowiczu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Zmarł w 1988 roku w Łowiczu.
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku:
Źródła:
Archiwum rodzinne / rodzinna tradycja / badania własne (Marcin Piotrowski, prawnuk weterana).
Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Archiwum Zakładowe, sygn. K3004226.
Uwagi:
W 2024 r. dzięki staraniom synowej i prawnuka Józefa Gruszewicza, Marianny Grusiewicz i Marcina Piotrowskiego, Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wystąpił z wnioskiem do prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o pośmiertne odznaczenie weterana wraz z jego żoną Władysławą Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Ostatnie zmiany: 2024-08-14 20:41:45 przez redakcja |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
