Karta poległego

Nazwisko: GABRYSIAK
Imię #1: Franciszek
Imię #2:
Imię #3:
Pseudonim:
Imię ojca: Walenty
Imię matki: Elżbieta
Nazwisko rodowe matki: Torz
Data urodzenia: 2 grudzień 1896 [1]
Miejsce urodzenia: Walentynów k. Ostrowa Wlkp.
Rodzeństwo:
Stan cywilny: żonaty
Małżonek: Marjanna z d. Drążewska (od 20 IV 1926 r.)
Dzieci: -
Ostatni adres: Pleszew, ul. Kraszewskiego 3
Narodowość: polska
Wykształcenie:
Zawód: podoficer zawodowy
Wyznanie: rzymskokatolickie
Tytuł naukowy:
Stanowisko: szef kancelarii baonu strz.

Stosunek do służby wojskowej: żołnierz, zawodowa służba wojskowa
Numer ewidencyjny:
Powiatowa Komenda Uzupełnień (PKU):
Rejonowa Komenda Uzupełnień (RKU):
Związek operacyjny: Armia Poznań
Rodzaj broni lub służby: Piechota
Stopień:

sierż.
Przydział na 1 września 1939: 17 DP
Jednostka: 8 baon strz.
Funkcja na 1 września 1939: szef kancelarii 8 baonu strz.
Przydział po 1 września 1939: 8 baon strz.
Funkcja po 1 września 1939: szef kancelarii 8 baonu strz.
Przebieg służby wojskowej:
Odznaczenia:
Wrzesień 1939 - szlak bojowy:
Data śmierci: 18 wrzesień 1939 [2]
Miejsce śmierci: Witkowice
Przyczyna śmierci: poległy
Okoliczności śmierci:
Pierwotne miejsce spoczynku #1:
Data ekshumacji:
Pierwotne miejsce spoczynku #2:
Data ekshumacji:
Pierwotne miejsce spoczynku #3:
Data ekshumacji:
Obecne miejsce spoczynku: Juliopol, kwatera wojenna [3]
Lokalizacja grobu:
Upamiętniony: Tak
Forma upamiętnienia: zbiorcza imienna płyta epitafijna w Witkowicach poświęcona żołnierzom armii "Poznań" i "Pomorze" poległym w dniach 16-19 września 1939 r. na przeprawie przez Bzurę;
Przedmioty znalezione przy pochowanym:
Miejsce przechowywania ww. przedmiotów:
Życiorys: Urodził się 2 grudnia 1896 roku w Walentynowie pod Ostrowem Wielkopolskim, tam uczęszczał do szkoły podstawowej. W latach 1906 i 1907 brał udział w strajkach szkolnych, a po ukończeniu szkoły pracował do 1914 roku w rolnictwie. W tym czasie Niemcy, z uwagi na nadciągające na Kalisz większe siły wojsk rosyjskich, ewakuowali mężczyzn w wieku przedpoborowym z nadgranicznych powiatów w głąb Niemiec. Franciszek Gabrysiak, wspominając ten okres w swym życiorysie, pisał: "Ja między innymi dostałem się na Śląsk. Stamtąd udałem się do Westfalii do miejscowości Witten, gdzie otrzymałem pracę w fabryce żelaza. Tam zapisałem się do towarzystwa śpiewającego Lutnia, które krzewiło ducha polskiego wśród Polaków. Za śpiewanie publiczne pieśni polskich skazany zostałem mandatem karnym Landratu w Dortmundzie na 2 dni aresztu". W dniu 25 lipca 1916 roku został powołany do wojska pruskiego, w którego szeregach walczył zarówno na froncie wschodnim, jak zachodnim I wojny światowej. Koniec wojny zastał go na froncie zachodnim, skąd po przebyciu marszem pieszym drogi do garnizonu Paderborn (Nadrenia Północna-Westfalia) w grudniu 1918 roku opuścił szeregi armii niemieckiej w stopniu starszego szeregowego. Po powrocie do domu rodzinnego wstąpił do Armii Wielkopolskiej i, przydzielony do kompanii odolanowskiej (późniejszej 5 kompanii 12 Pułku Strzelców Wielkopolskich), wziął udział w powstaniu wielkopolskim. Od początku 1919 roku walczył o Zduny, Odolanów i Kobylą Górę. Dnia 11 maja 1919 r. jako dowódca patrolu został ranny w prawą dłoń pod Zmyśloną Ligocką i trafił do szpitala w Ostrowie Wielkopolskim. Po wyleczeniu, kiedy Armię Wielkopolską scalono z Wojskiem Polskim, został przydzielony do 12 kompanii 70 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (wcześniejszy 12 Pułk Strzelców Wielkopolskich). Walczył w wojnie polsko-bolszewickej. Po jej zakończeniu jako podoficer zawodowy służył nadal w 70 pp. Mieszkał w Pleszewie przy ul. Kraszewskiego 3. W dniu 20 kwietnia 1926 roku w kościele parafialnym w Pleszewie zawarł związek małżeński z Marianną Drążewską, z którą nie miał dzieci. Dnia 8 marca 1926 roku był wykazany jako plutonowy, zaś w 1930 roku - już jako sierżant. W kampanii 1939 roku został przydzielony do 8 batalionu strzelców przydzielonego do 17 Dywizji Piechoty ze składu armii "Poznań", w którym pełnił funkcję szefa kancelarii. Walczył m.in. w bitwie nad Bzurą. Poległ 18 września w Witkowicach na północ od Sochaczewa. Jego żona została zastrzelona 9 września 1939 z broni maszynowej niemieckiego samolotu podczas bombardowania stacji Komarno-Buczały. Wraz z nią zginęła również jej siostra, Jadwiga Dzieweczyńska, żona starszego sierżanta Walentego Dzieweczyńskiego.
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku:
Poszukiwania mogiły:
Źródła: Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września A-M, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 204 (dalej: KPŻP).

Archiwum rodzinne / rodzinna tradycja (Halina Jezierska, siostrzenica pochowanego, zebr. Michał Kaczmarek).

Głowacki L., 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty w kampanii 1939 roku, Lublin 1969, Aneks 1 - s. 157, Aneks 3 - s. 171 (dalej: Głowacki 1969).

Kaczmarek M., Nieznane losy poległych żołnierzy pleszewskiego 70 pułku piechoty, Pleszew 2008, s. 13-14, 27 (dalej: Kaczmarek 2008).

Uwagi: Zachodzi prawdopodobieństwo tożsamości pochowanego z Franciszkiem GABRYSIAKIEM, sierż. 17 DP, poległym w Witkowicach, odnotowanym wśród pochowanych w tej samej kwaterze wojennej na cmentarzu parafialnym w Juliopolu: http://www.bohaterowie1939.pl/polegly,gabrysiak,franciszek,6884.html;
Przypisy: [1] a) 2 grudnia 1896 (źródło: archiwum rodzinne - odpis wojskowego zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego wystawionego przez Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VII, Poznań, dn. 8 marca 1926 r., maszynopis; Kaczmarek 2008, s. 13); b) brak danych (źródło: KPŻP; Głowacki 1969);
[2] a) 18 września 1939 (źródło: KPŻP; Kaczmarek 2008, s. 27); b) 17/18 września 1939 / noc 17/18 września 1939 (źródło: Głowacki 1969, Aneks 1 - s. 157 / Kaczmarek 2008, s. 14);
[3] a) Juliopol, kwatera wojenna (źródło: KPŻP; Kaczmarek 2008); b) Giżyce, kwatera wojenna (źródło: Głowacki 1969, Aneks 3 - s. 171);
Ostatnie zmiany: 2017-04-17 22:50:52 przez redakcja | Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -

Zdjęcia, dokumenty, pamiątki

Odpis wojskowego zezwolenia z dn. 8 marca 1926 r. na zawarcie związku małżeńskiego przez Franciszka Gabrysiaka (dok. z archiwum rodzinnego Haliny Jezierskiej, siostrzenicy pochowanego).Franciszek Gabrysiak (stoi w drzwiach) w koszarach 70 pułku piechoty (fot. ze zb. rodzinnych).

Komentarze