a) nieśmiertelnik; b) 14 zł w banknotach dwuzłotowych (B.Inf., sygn. 6062)
Miejsce przechowywania ww. przedmiotów:
pierwotnie - PCK Oddział w Łowiczu
Życiorys:
Walenty Dzieweczyński urodził się 11 lutego 1897 roku w Wolenicach koło Krotoszyna. W czasie I wojny światowej został wcielony do wojska niemieckiego. Po jej zakończeniu brał czynny udział w organizowaniu polskich oddziałów wojskowych w pow. krotoszyńskim. Po wybuchu powstania wielkopolskiego brał udział w walkach o koszary w Krotoszynie. Po przejęciu władzy przez powstańców pełnił służbę wartowniczą jako dowódca warty na dworcu kolejowym w Krotoszynie, przechwytując przemytników udających się do niemieckich miast, zwłaszcza do Wrocławia. Następnie jako dowódca drużyny w stopniu kaprala brał udział w walkach pod Zdunami, Kochałami, Borownicą i Sieją. W momencie tworzenia się stałych oddziałów wstąpił do 4 kompanii rozdrażewskiej tworzonej m.in. przez por. Mariana Modrzejewskiego. Kompania ta w końcu stycznia 1919 roku została rozwiązana, a W. Dzieweczyńskiego przydzielono do 12 Pułku Strzelców Wielkopolskich, który dnia 1 lutego 1920 roku został przemianowany na 70 pułk piechoty. W 1920 roku walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po odzyskaniu niepodległości przeprowadził się do Pleszewa i zamieszkał przy ul. Kaliskiej, w kamienicy należącej do państwa Wróblewskich. W dniu 20 kwietnia 1926 roku w kościele parafialnym w Pleszewie zawarł związek małżeński z Jadwigą Drążewską, z którą miał trójkę dzieci: Mirosławę (ur. 1927), Mieczysława (ur. 1930) i Halinę (ur. 1932). W okresie międzywojennym nadal służył w 70 pp, pełniąc funkcje gospodarcze. Na początku lat 30. otrzymał awans na stopień sierżanta, a w momencie wybuchu II wojny światowej był już starszym sierżantem. Podczas kampanii wrześniowej przebył szlak bojowy w szeregach macierzystego 70 pp, biorąc m.in. udział w bitwie nad Bzurą. Poległ 17 września, prawdopodobnie od bomb lotniczych w okolicach Sokołowa i Woli Stępowskiej koło Kiernozi. Równie tragiczne były losy jego rodziny. Żona Jadwiga zginęła 9 września na stacji Komarno-Buczały podczas niemieckiego nalotu bombowego, w wyniku którego śmierć poniosło ponad stu członków rodzin żołnierzy 70 pułku piechoty. Córka Mirosława została wówczas ranna w nogę.
Wspomnienia / relacje:
Według relacji Haliny Jezierskiej, córki poległego:
"Przed samym wybuchem wojny ojciec wrócił z manewrów prawdopodobnie w Biedrusku, pożegnał się z nami wszystkimi przed wyruszeniem na wojnę, pocieszał całą rodzinę tym, że będzie bezpieczna, ponieważ pojadą na wschód w okolice Lwowa, a wojna niebawem się skończy" (cyt. za: Kaczmarek 2008, s. 12).
Historia pochówku:
Po śmierci podniesiony z pola bitwy i złożony w mogile polowej. Na początku czerwca 1940 r. ekshumowany na cmentarz wojenny w Kiernozi, gdzie spoczywa do dziś.
Poszukiwania mogiły:
O śmierci Walentego Dzieweczyńskiego rodzina dowiedziała się na początku lat 40. od dwóch żołnierzy będących jej świadkami (jednym z nich był sierż. Franciszek Andersz). Towarzysze broni poległego przekazali rodzinie połówkę Jego nieśmiertelnika. Miejsce spoczynku W. Dzieweczyńskiego w Kiernozi rodzina poznała na początku lat 70. (Kaczmarek 2008, s. 13).
Źródła:
Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września A-M, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 185 (dalej: KPŻP).
Biuro Informacji i Poszukiwań PCK, Kartoteka strat, sygn. 6062, Polski Czerwony Krzyż - Pełnomocnik na Oddział w Łowiczu, Spisy poległych w r. 1939 na terenie gmin powiatu łowickiego, Łowicz, 16. 02. 1946 r. (maszynopis), s. 66-67 (dalej: B.Inf., sygn. 6062).
Archiwum rodzinne:
1) Urząd Stanu Cywilnego w Krotoszynie, Odpis aktu urodzenia Walentego Dzieweczyńskiego, z dn. 29. 07. 1921 r. (maszynopis);
2) Życiorys Walentego Dzieweczyńskiego ze szczególnym uwzględniem udziału w powstaniu wielkopolskim, z dn. 10. 03. 1932 r. (maszynopis);
3) Państwowa Komisja egzaminów nadzwyczajnych w szkołach powszechnych w Pleszewie, Świadectwo egzaminu nadzwyczajnego, z 1932 r.
Tradycja rodzinna.
Urząd Gminy w Kiernozi, Wykaz żołnierzy pochowanych na cmentarzu wojennym w Kiernozi wg aktualizacji z 2003 r. (rękopis).
Pełka S., Ekshumacja żołnierzy polskich poległych w 1939 roku na terenie gminy Kiernozia w powiecie łowickim, „Roczniki Łowickie”, t. VII, 2009 (2010), s. 142-154 (dalej: Pełka 2009).
Głowacki L., 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty w kampanii 1939 roku, Lublin 1969, Aneks 2 - s. 165 (dalej: Głowacki 1969).
Szymański A., Z dziejów 70 pułku piechoty, Pleszew 1990, Aneks IV - s. 42 (dalej: Szymański 1990).
Kaczmarek M., Nieznane losy poległych żołnierzy pleszewskiego 70 pułku piechoty, Pleszew 2008, s. 12-13, 27 (dalej: Kaczmarek 2008).
Jajor J., Księga pamięci ofiar ziemi jarocińskiej w II wojnie światowej, Kalisz 2009, s. 41 (dalej: Jajor 2009).
[1] a) 11. 02. 1897. (źródło: archiwum rodzinne; Kaczmarek 2008, s. 12); b) 1897 (źródło: KPŻP; B.Inf., sygn. 6062; Kaczmarek 2008, s. 27); [2] a) Wola Stępowska (źródło: KPŻP; B.Inf., sygn. 6062); b) "w okolicach Sokołowa i Woli Stępowskiej koło Kiernozi" (źródło: Kaczmarek 2008); c) "w Sokołowie k. Kiernozi" (źródło: Głowacki 1969; Szymański 1990); d) pod Sokołowem (źródło: Jajor 2009);
Ostatnie zmiany: 2013-11-11 14:37:58 przez Sintka |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
