# 1929-1934 - w Korpusie Kadetów nr 3 w Rawiczu;
# 1934 - awansowany na stopień st. strz.;
# 1934-1935 - w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie - Ostrowi Mazowieckiej;
# 1935 - awansowany na stopień st. sierż. pchor.;
# 1936 - promowany na stopień ppor. sł. st. piech. ze starszeństwem z dniem 15 X 1936 r. (lokata 84.) i przydziałem do 62 pułku piechoty w Bydgoszczy;
# 1936 - promowany na stopień ppor. sł. st. piech. z przydziałem do 62 pułku piechoty w Bydgoszczy;
# 1936-1939 - w 62 pp (od 1938 - na stanowisku dowódcy plutonu; od 1939 - jako dowódca kompanii przeciwpancernej);
# 23 III 1939 - odnotowany w stopniu ppor. sł. st. piech. ze starszeństwem z dniem 15 X 1936 r. (lokata 83.) i przydziałem na stanowisko dowódcy plutonu przeciwpancernego 62 pułku piechoty w Bydgoszczy;
Odznaczenia:
Order Wojenny "Virtuti Militari" kl. V (Krzyż Srebrny, 17 IX 1939 r.), Order Orła Białego (3 V 2007 r., pośmiertnie)
Wrzesień 1939 - szlak bojowy:
wraz z 62 pp, m.in. rejon Bydgoszczy, Kutna i dolnej Bzury, Puszcza Kampinoska, Warszawa
Jak wielu innych bohaterów walk o wolność i niepodległość Polski - ofiar komunistycznego aparatu represji - Łukasz Ciepliński spoczywa w nieznanym miejscu. W jego ewentualnej identyfikacji może pomóc medalik, który połknął tuż przed egzekucją. Jak relacjonował Mieczysław Chojnacki, osadzony w tym samym czasie w więzieniu mokotowskim: "Pamiętam, gdy stał w grupie więźniów, wśród których byłem i ja, mówiąc powoli i dobitnie, że gdy spostrzeże, iż zanosi się na egzekucję, wówczas połknie srebrny medalik z wizerunkiem Matki Boskiej. Żegnając nas, jeszcze się zwracał o zapamiętanie tego, co zamierza uczynić z medalikiem" (cyt. za: Jakimek-Zapart 2008, s. 36-37).
Upamiętniony:
Tak
Forma upamiętnienia:
Pomnik ku jego czci odsłonięto w Rzeszowie (dn. 17 III 2013 r.). Został ponadto upamiętniony na symbolicznym pomniku poświęconym żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego i Drugiej Konspiracji wystawionym w kwaterze "Ł" Cmentarza Wojskowego przy ul. Powązkowskiej w Warszawie (1991; 2013 - zdemontowany w związku z pracami ekshumacyjnymi) i pomniku ku czci siedmiu członków IV Zarządu Głównego WiN odsłoniętym na cmentarzu w Rzeszowie-Wilkowyi (dn. 15 IX 2001 r.). Tablice poświęcone pamięci ostatniego prezesa WiN-u wmurowano na grobie rodzinnym w Rzeszowie-Pobitnie, ścianie kościoła parafialnego w Staromieściu (przełom lat 80. i 90. XX w.) oraz w niszy muru dookolnego kościoła parafialnego w rodzinnym Kwilczu (1991). Jako swojego patrona obrały go Szkoła Podstawowa nr 504 w Gnojnicy Woli (1995), Szkoła Podstawowa nr 28 w Rzeszowie (1996) oraz Szkolne Koło Towarzystwo Przyjaciół Armii Krajowej w Zespole Szkół w Kwilczu (2009). Jego imieniem nazwano również ulice w Rzeszowie i Krakowie (1990). Na mocy ustawy uchwalonej przez Sejm RP na posiedzeniu z 4 lutego 2011 r. kolejne rocznice męczeńskiej śmierci członków IV Zarządu Głównego WiN, w tym Łukasza Cieplińskiego, obchodzone są jako nowe święto państwowe - Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych".
W 70. rocznicę wydarzeń Września 1939 r., upamiętniono również związany z Łukaszem Cieplińskim epizod z bitwy nad Bzurą. Działania mające na celu lokalne rozpropagowanie jego zasług i życiorysu zainicjowało Stowarzyszenie "Nasz Zamek", zainspirowane przez Panią Jolantę Zalewską, która zainteresowała się tragicznymi losami ostatniego prezesa WiN-u oraz jego związkami z ziemią sochaczewską po lekturze publikacji pt. "Nie mogłem inaczej żyć… Grypsy Łukasza Cieplińskiego z celi śmierci" autorstwa Elżbiety Jakimek-Zapart, historyk krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, zainicjowało działania mające na celu lokalne rozpropagowanie jego zasług i życiorysu oraz trwałe upamiętnienie związanego z nim epizodu bitwy nad Bzurą. Współpraca, jaką ze Stowarzyszeniem podjął Urząd Gminy w Młodzieszynie oraz Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie, zaowocowała odsłonięciem 12 września 2009 r. w miejscu historycznej przeprawy przez Bzurę w Witkowicach obelisku z tablicą pamiątkową ku czci Łukasza Cieplińskiego, ufundowanego przez Społeczeństwo Gminy Młodzieszyn.
Życiorys:
Łukasz Ciepliński urodził się 26 listopada 1913 r. w Kwilczu koło Międzychodu w Wielkopolsce jako siódme z ośmiorga dzieci Franciszka Cieplińskiego i Marii z Kaczmarków. Jego ojciec prowadził w Kwilczu własną piekarnię i sklep kolonialny, będąc również wieloletnim członkiem zarządu kwilckiego Banku Ludowego. Matka zajmowała się gospodarstwem domowym. Pradziad Łukasza był uczestnikiem Wiosny Ludów, ojciec zaś i dwaj bracia - powstańcami wielkopolskimi.
W 1927 r. ukończył sześcioklasową Publiczną Szkołę Powszechną w rodzinnym mieście, kontynuując następnie naukę w sąsiednim Międzychodzie. W latach 1929-1934 uczęszczał do Korpusu Kadetów nr 3 w Rawiczu, gdzie obok normalnego kursu gimnazjum ogólnokształcącego przeszedł zasadnicze szkolenie wojskowe na poziomie rekruckim, a następnie podoficerskim, wdrażając się do dyscypliny i nabierając żołnierskiego hartu. W maju 1934 r. uzyskał świadectwo dojrzałości, a zarazem stopień wojskowy starszego strzelca.
Od 1934 r. służył zawodowo w Wojsku Polskim. Początkowo - w latach 1934-1935 - odbywał szkolenie w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie - Ostrowi Mazowieckiej, do której jako wzorowy kadet został przyjęty od razu na drugi rok, z pominięciem jednorocznego wstępnego kursu unitarnego. Szkołę ukończył z jedną z najwyższych lokat, uzyskując stopień starszego sierżanta podchorążego. W dniu 15 października 1936 r. otrzymał promocję na stopień podporucznika piechoty. Dnia 11 listopada tego samego roku spotkało go szczególne wyróżnienie, kiedy jako delegat swego rocznika uczestniczył w tradycyjnej wizycie na Zamku Królewskim w Warszawie u Prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Przydzielony do 62 pułku piechoty w Bydgoszczy, służył w nim nieprzerwanie do wybuchu II wojny światowej, obejmując w 1938 r. dowództwo plutonu, a w 1939 r. - kompanii przeciwpancernej. W tym czasie dał się m.in. poznać jako zapalony sportowiec. Zdobywał nagrody w indywidualnych konkursach strzelania z karabinu, był mistrzem w pięcioboju nowoczesnym, dobrze jeździł konno i pływał.
W kampanii wrześniowej 1939 r. wziął udział w szeregach swojej macierzystej jednostki, pełniąc funkcję dowódcy kompanii przeciwpancernej II batalionu. Walczył na szlaku bojowym 62 pp, m.in. w okolicach Bydgoszczy i w bitwie nad Bzurą. Wyróżnił się szczególnie w dniu 17 września, kiedy przy przeprawie przez Bzurę pod Witkowicami z obsługiwanego osobiście działka przeciwpancernego zniszczył 8 niemieckich czołgów. Całe wydarzenie obserwowali ppłk Kazimierz Heilman-Rawicz, dowódca 62 pp, oraz dowódca armii "Poznań", gen. Tadeusz Kutrzeba, który za ten bohaterski czyn na polu bitwy miał awansować Łukasza Cieplińskiego na stopień porucznika oraz odznaczyć Orderem Wojennym "Virtuti Militari", odpinając jego emblemat od swego munduru. Po przebiciu się z resztkami pułku przez Puszczę Kampinoską do Warszawy Ciepliński walczył w jej obronie.
Po kapitulacji uniknął niewoli, przedostając się na Węgry, skąd powrócił do kraju, gdzie w 1940 r. rozpoczął działalność konspiracyjną na Rzeszowszczyźnie. W latach 1941-1945 piastował stanowisko inspektora rejonowego Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej w Rzeszowie, awansując kolejno na stopień kapitana, wreszcie - majora. W czasie akcji "Burza" latem 1944 r. dowodził 24 Dywizją Piechoty AK ze składu Grupy Operacyjnej "Rzeszów" zmobilizowanej na terenie Podokręgu Rzeszów AK. Po zakończeniu wojny nie złożył broni, wiążąc się z podziemiem niepodległościowym i antykomunistycznym, próbującym stawić opór próbie sowietyzacji Polski i podporządkowania jej Związkowi Radzieckiemu (tzw. "żołnierze wyklęci"). Działał w Krakowie, następnie w Zabrzu. W styczniu 1947 r. został prezesem ostatniego, IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Aresztowany 28 listopada 1947 r. w Katowicach przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, przez blisko 3 lata poddawany był brutalnemu śledztwu, nadzorowanemu bezpośrednio przez NKWD. Dnia 14 października 1950 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał Łukasza Cieplińskiego "na pięciokrotną karę śmierci, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia". Wyrok przez strzał w tył głowy wykonano 1 marca 1951 roku na terenie więzienia Urzędu Bezpieczeństwa na Mokotowie w Warszawie. Miejsce jego pochówku do dziś pozostaje nieznane. Pozostawił żonę Jadwigę Zofię z Sicińskich, z którą związek małżeński zawarł w dniu 5 sierpnia 1945 r. w parafii pw. św. Józefa w Rzeszowie - Staromieściu, oraz syna Andrzeja.
Jego bohaterstwo i heroizm zostały we właściwy sposób uhonorowane dopiero w wolnej Polsce.
Wspomnienia / relacje:
Jak wspominała Izabela Filip, koleżanka Łukasza Cieplińskiego z czasów nauki w szkole powszechnej: "Jako młody chłopak był zawsze zrównoważony, grzeczny, nie było nigdy skarg na niego. Był jednym z lepszych uczniów, a w historii rywalizowaliśmy ze sobą o miano prymusa. Po wstąpieniu do kadetów spotykaliśmy się w czasie wakacji. Był zawsze solidny i ułożony, mógł świecić przykładem swoim rówieśnikom" (cyt. za: Jakimek-Zapart 2008, s. 12).
Zygmunt Kaszyński, najbliższy kolega Łukasza Cieplińskiego z Korpusu Kadetów, a następnie Szkoły Podchorążych Piechoty, scharakteryzował jego osobowość w ten oto sposób: "Był to kolega średniego wzrostu, szczupły, ponad swój wiek poważny, małomówny, pojmujący wszystkie obowiązki z przysłowiową poznańską sumiennością. Bardzo pilny i zdyscyplinowany wewnętrznie, surowy w ocenie siebie samego, żarliwy patriota, rozumny obywatel, praktykujący i konsekwentny katolik, bardzo ambitny, lecz bynajmniej nie władczy. Skromny, nie znoszący pochlebstw, rzeczowy i wymagający od swoich podkomendnych. W naukach teoretycznych był nie tyle utalentowany, ile bardzo rzetelny w studiach. Humanitarny w sprawach społecznych. Wstrzemięźliwy w alkoholu, nie palił tytoniu. Miał też ambicje i uzdolnienia sportowe. Z jego młodzieńczo-dziewczęcej i zwykle lekko uśmiechniętej twarzy biła pogoda, dobroć, a zarazem stanowczość. Nigdy nie działał pod wpływem chwilowych nastrojów, lecz kierował się rozumem. W stosunkach koleżeńskich był zawsze kulturalny, towarzyski, bezinteresownie życzliwy, nigdy z ust jego nie padło przekleństwo. Prezencję oficerską miał doskonałą. Cieszył się w szkole powszechną sympatią, reputacją najlepszego kolegi, a u władz szkoły opinią wzorowego pod każdym względem kandydata na oficera" (Brzęk 1991, s. 9).
W świetle relacji płk. Kazimierza Heilman-Rawicza, dowódcy 62 pp, opisującego bohaterski czyn Łukasza Cieplińskiego przy przeprawie w Witkowicach: "W pewnym momencie wyszło duże przeciwuderzenie czołgów na skrzydło mego zgrupowania. W odwodzie miałem wtedy tylko jedno działo przeciwpancerne, przy którym znajdował się Ciepliński. Podjechałem do niego galopem i nakazałem przesunięcie działa na właściwe stanowisko. W czasie zmiany stanowiska pada celowniczy. Ciepliński zeskakuje z konia, odtrąca zabitego i sam strzela. Początkowo pudłuje, ale następnie niszczy z miejsca osiem czołgów, w tym dwa wozy dowódcze. Przeciwuderzenie szwabskie spełzło na niczym. Szybki odwrót kilkudziesięciu wozów pancernych był zakończeniem tego małego fragmentu bitwy" (cyt. za: Jakimek-Zapart 2008, s. 13).
Zachowały się wzruszające grypsy więzienne Łukasza Cieplińskiego pisane do rodziny w ostatnich miesiącach życia. W jednym z nich informował żonę: "Widzisz Wisieńko, zrobili ze mnie bandytę i nie pozwalają mi tego wyjaśnić. To wszystko kłamstwo. Żalę się przed Bogiem, Tobą i Andrzejkiem. Żyję tylko dlatego, aby Ciebie raz jeszcze zobaczyć. Bogu dziękuję że dał mi tak dobrą żonę. Wierzę, że Andrzejka wychowasz na dobrego Polaka i katolika. Bądź mężna! To dla Boga i Polski. Cieszę się, że masz Matkę i Ewunię przy sobie. Mnie żal tylko Was. Przebacz, ja nie mogłem inaczej żyć - Wisiu! Wisieńko. Łukasz" (cyt. za: Jakimek-Zapart 2008, s. 91). W innym grypsie, adresowanym do syna, pisał: "[...] Odbiorą mi tylko życie. A to nie najważniejsze. Cieszę się, że będę zamordowany jako katolik za wiarę świętą jako Polak za Polskę niepodległą i szczęśliwą. Jako człowiek za prawdę i sprawiedliwość. Wierzę dziś bardziej niż kiedykolwiek, że Idea chrystusowa zwycięży i Polska niepodległość odzyska a pohańbiona godność ludzka zostanie przywrócona. To moja wiara i moje wielkie szczęście. Gdybyś odnalazł moją mogiłę, to na niej możesz te słowa napisać. Żegnaj mój ukochany. Całuję i do serca tulę. Błogosławię i Królowej Polski oddaję. Ojciec" (cyt. za: Jakimek-Zapart 2008, s. 70).
Historia pochówku:
Źródła:
Kryska-Karski T., Piechota polska 1939-1945. Materiały uzupełniające do "Księgi chwały piechoty", wydanej w Warszawie, w 1939 r., z. 7, Londyn 1972, s. 83; z. 17, Londyn 1974, s. 37.
Brzęk G., Wierny przysiędze. O Łukaszu Cieplińskim "Pługu", komendancie IV Komendy Głównej WiN, Lublin 1991 (dalej: Brzęk 1991).
Łukomski G., Ciepliński Łukasz, [w:] Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, t. III, (1939), cz. 1, oprac. P. Bauer i in., red. nauk. B. Polak, Koszalin 1997, s. 35-36.
Ślaski J., Żołnierze wyklęci, Warszawa 2000, s. 276-277, 288.
Korpik G., Ppłk Łukasz Ciepliński ps. "Ostrowski", "Bogdan", "Ludwik", "Pług": 55 rocznica śmierci, "Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Poznań", 2006, Nr 2 (65), s. 23-25.
Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2003, s. 17 (dalej: Rybka, Stepan 2003).
Rybka R., Stepan K., Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Kraków 2006, s. 104, 620 (dalej: Rybka, Stepan 2006).
Jakimek-Zapart E., Nie mogłem inaczej żyć... Grypsy Łukasza Cieplińskiego z celi śmierci, Kraków 2008, passim (dalej: Jakimek-Zapart 2008).
Kapturowski G., Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, Ministerstwo Obrony Narodowej, http://mon.gov.pl/aktualnosci/artykul/2013-03-01-narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wykletych [dostęp: 1 III 2014].
Pośmiertne awanse dla Żołnierzy Wyklętych, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/aktualnosci/posmiertne-awanse-dla-zolnierzy-wykletych.html [dostęp: 1 III 2014].
Hołd bohaterom drugiej konspiracji, Ministerstwo Obrony Narodowej, http://mon.gov.pl/aktualnosci/artykul/najnowsze/2013-11-17-hold-bohaterom-drugiej-konspiracji [dostęp: 1 III 2014].
Uwagi:
W dniu 1 marca 2013 r. został pośmiertnie awansowany przez ministra obrony narodowej na stopień pułkownika.
