# 1 IX 1927 - 30 VI 1928 - na kursie unitarnym szkoły podchorążych w Oficerskiej Szkole Piechoty w Komorowie k, Ostrowi Mazowieckiej (58. Promocja, ocena: zupełnie dobra);
# 18 XI 1927 - awansowany na stopień st. szer.;
# 30 VI 1928 - awansowany na stopień kpr. pchor.;
# 1 VII - 29 X 1928 - na praktykach w 45 pułku piechoty w Równem;
# 30 X 1928 - 15 VIII 1930 - w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu (rocznik VII, lokata 65.);
# 19 III 1929 - awansowany na stopień plut. pchor.;
# 14 VIII - 5 IX 1929 - na praktykach w 16 pułku artylerii polowej w Grudziądzu;
# 19 III 1930 - awansowany na stopień ogn. pchor.;
# z dniem 15 VIII 1930 - promowany na stopień ppor. sł. st. art. (lokata 74.) i przydzielony na stanowisko dowódcy plutonu 2 baterii 4 pułku artylerii polowej / 4 pułku artylerii lekkiej w Inowrocławiu;
# 1932 - odnotowany w stopniu ppor. sł. st. art. ze starszeństwem z dniem 15 VIII 1930 r. (lokata 72.) i przydziałem do 4 pal;
# z dniem 1 I 1934 - awansowany na stopień por. sł. st. art. (lokata 18.);
Odznaczenia:
Państwowa Odznaka Sportowa, odznaka pamiątkowa 4 pułku artylerii lekkiej, Order Wojenny "Virtuti Militari" kl. V (Krzyż Srebrny, 2 X 1944), Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (5 V 1944), Krzyż Walecznych (12 IX 1944), Pamiątkowa Odznaka 3 Dywizji Strzelców Karpackich (22 IX 1946). Medal Wojska, brytyjski Medal Wojny 1939-1945, Krzyż Armii Krajowej (1 III 1969), Krzyż Partyzancki, Odznaka Pamiątkowa Zgrupowania "Radosław" (2 X 1979, pośmiertnie), Warszawski Krzyż Powstańczy (pośmiertnie)
Wrzesień 1939 - szlak bojowy:
wraz z 4 pal, m.in. w bitwie nad Bzurą, następnie w bojach odwrotowych w kierunku Warszawy; 3-krotnie wzięty do niewoli niemieckiej (3-krotne ucieczki)
# imienna tablica epitafijna grobu rodzinnego na Cmentarzu Wojskowego w Warszawie, ul. Powązkowska (kwatera 32 C; nazwisko w formie: CHOJNA-HORODYŃSKI);
# mieczokrzyż betonowy z imienną inskrypcją epitafijną na jednej z mogił zbiorowych Cmentarza Wojskowego w Warszawie, ul. Powązkowska (kwatera wojenna A 25, rząd I, grób 44 - symboliczne miejsce spoczynku);
Życiorys:
Wacław Chojna urodził się 4 sierpnia 1907 roku w Zasławiu na Wołyniu jako syn Cezarego i Heleny z Jakubowiczów. W latach 1917-1920 uczęszczał do rosyjskiej szkoły w Zasławiu. Jako młody chłopiec włączył się w pomoc Wojsku Polskiemu podczas wojny polsko-bolszewickiej na Wołyniu. W roku 1920 przeszedł samotnie granicę polsko-bolszewicką w Ostrogu, aby zamieszkać u krewnych matki w wolnej Polsce. Kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Ostrogu, utrzymując się z korepetycji. Gdy po dwóch latach dołączyli do niego rodzice, przeniósł się z nimi do Zdołbunowa, gdzie od piątej klasy kształcił się w Państwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. Otrzymawszy w 1927 roku świadectwo dojrzałości, podjął decyzję o zawodowej służbie wojskowej. W latach 1927-1928 odbywał szkolenie na kursie unitarnym szkoły podchorążych w Oficerskiej Szkole Piechoty w Komorowie koło Ostrowi Mazowieckiej, po czym w latach 1928-1930 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. Promowany na stopień podporucznika służby stałej artylerii z dniem 15 sierpnia 1930 roku, otrzymał przydział do 4 pułku artylerii polowej w Inowrocławiu (przemianowanego wkrótce na 4 pułk artylerii lekkiej). Z dniem 1 stycznia 1934 roku został awansowany na stopień porucznika. W listopadzie 1934 roku w Inowrocławiu zawarł związek małżeński z Marią z Dzikiewiczów, córką Andrzeja Dzikiewicza, malarza, rzeźbiarza i nauczyciela gimnazjum w Inowrocławiu. Był pasjonatem sportu, uprawiając szermierkę, woltyżerkę, skoki konne przez przeszkody, narciarstwo, łyżwiarstwo, loty szybowcem i boks. W kampanii polskiej 1939 roku wziął udział na stanowisku dowódcy 2 baterii w 1 dywizjonie 4 pułku artylerii lekkiej ze składu 4 Dywizji Piechoty armii "Pomorze". Brał m.in. udział w bitwie nad Bzurą, następnie w bojach odwrotowych z rejonu Iłowa w kierunku Warszawy. Trzykrotnie wzięty do niewoli niemieckiej, za każdym razem ratował się ucieczką. Powróciwszy do Inowrocławia, przez kilka tygodni pracował jako robotnik fizyczny w fabryce sody w Mątwach. Ostrzeżony, że jego osobą interesuje się Gestapo, wyjechał do Warszawy, gdzie jeszcze w październiku 1939 roku zaangażował się w działalność konspiracyjną. Pod pseudonimami "Świerczyński", "Świerk", "Majewski", "Młotek" i "Horodyński" był kolejno członkiem Związku Czynu Zbrojnego (ZCZ), Polskiej Organizacji Zbrojnej "Znak" (POZ) i Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) / Armii Krajowej (AK). W tym czasie pełnił m.in. funkcje szefa Oddziału II POZ, komendanta powiatu warszawskiego POZ, członka "sztabu dywersji" Związku Odwetu ZWZ i szefa I Oddziału Organizacyjnego Komisji Dywersji Komendy Głównej AK (Kedywu). 11 listopada 1942 roku został awansowany na stopień kapitana. Podczas Powstania Warszawskiego 1944 roku był m.in. szefem łączności Zgrupowania "Radosław", dowódcą batalionu zapasowego ze składu Zgrupowania (od 5 września), szefem sztabu komendanta V Rejonu Obwodu Mokotów (od 23 września), a następnie dowódcą pododcinka w Obwodzie Mokotów (od 24/25 września). Wzięty do niewoli 27 września, przebywał w obozie przejściowym w Skierniewicach (numer jeniecki 1130), a następnie w Stalagu X B Sandbostel (numer jeniecki 224607/XB), po czym 2 grudnia 1944 roku został osadzony w Oflagu VII A Murnau. Uwolniony 29 kwietnia 1945 roku przez oddziały amerykańskie, został 11 lipca 1945 roku przydzielony do stacjonującego we Włoszech 2 pułku artylerii lekkiej ze składu 3 Dywizji Strzelców Karpackich 2 Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. 11 września 1945 roku przez Komisję Weryfikacyjną Armii Krajowej przy Dowództwie 2 Korpusu Polskiego został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 3 października 1944 roku. Przetransportowany wraz z całym korpusem do Wielkiej Brytanii, podejmował nieudane próby ściągnięcia tamże rodziny. Zdecydowawszy się powrócić do kraju, został 8 maja 1947 roku wraz z grupą innych polskich żołnierzy repatriowany z Glasgow do Gdyni, po czym wrócił do Inowrocławia. Aresztowany trzy miesiące później przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, był odtąd wielokrotnie nękany i przewożony na przesłuchania, m.in. do Warszawy. Wyrzucono go wraz z rodziną z wojskowej willi w Inowrocławiu, w której zamieszkał funkcjonariusz Urzędu Bezpieczeństwa, uniemożliwiając jednocześnie zabranie pozostawionego przed wojną mienia. Nie mogąc nigdzie znaleźć zatrudnienia, podejmował się przeróżnych prac fizycznych. Ze względów politycznych uniemożliwiono mu również podjęcie studiów na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Po latach, dzięki pomocy Jana Mazurkiewicza "Radosława", dawnego dowódcy Zgrupowania "Radosław", otrzymał pracę na stanowisku prezesa spółdzielni rzemieślniczej w Inowrocławiu. Wstąpił również do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, w którym funkcję wiceprezesa pełnił "Radosław". Zmarł 2 grudnia 1976 roku na zawał serca w szpitalu w Warszawie.
Wspomnienia / relacje:
"Żywy, a zarazem pogodny charakter. Usposobienie wesołe. Bardzo duża energia i pracowitość. Traktowanie służby wybitnie ideowe. Wyróżnia się żywą inteligencją. Nadzwyczaj szybka i trafna orientacja. Duża inicjatywa. Fachowo wyszkolony bardzo dobrze. Posiada cechy właściwe dla bojowego dowódcy. Pracuje z dużą ambicją i polotem, osiągając bardzo dobre wyniki w służbie. Zamiłowany sportsmen - interesuje się specjalnie boksem. W pracy nad sobą chętny. Bardzo dobrze odpowiada na zaproponowanym stanowisku dowódcy plutonu oraz w najbliższej przyszłości będzie nadawał się na stanowisko dowódcy baterii. W ogóle jest to z krwi i kości oficer liniowy" (z opinii pułkownika Leona Hózman-mirzy Sulkiewicza, dowódcy 4 pułku artylerii lekkiej, zapisanej na rocznej liście kwalifikacyjnej pułku za 1935 r.).
Historia pochówku:
Po śmierci w 1976 r. został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie (kwatera 32 C), w którym spoczywa do dziś. Załatwiając formalności związane z pogrzebem, członkowie rodziny dowiedzieli się, że na nekropolii znajduje się już mogiła Wacława Choiny jako poległego we wrześniu 1939 r. (kwatera wojenna A 25, rząd I, grób 44). Od tej pory stało się rodzinną tradycją zapalenie świeczki również na tym drugim, symbolicznym miejscu jego spoczynku.
Źródła:
Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, t. I, Żołnierze września A-M, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 128 (dalej: KPŻP).
"Rocznik Oficerski", 1932, s. 221, 672 (dalej: RO 1932).
Głowacki L., Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, wyd. V popr. i uzup., Warszawa 1985, s. 389, indeks nazwisk - s. 410 (dalej: Głowacki 1985).
Łukasiak J., Szkoła Podchorążych Artylerii w Toruniu 1923-1939, Pruszków 2000, s. 29, 127 (dalej: Łukasiak 2000).
Lawacz-Sampanis A. M., Biografie powstańców - major Wacław Chojna ps. "Horodyński", oprac. M. Janaszek-Seydlitz, [w:] Strona internetowa Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944, http://www.sppw1944.org/biografie/chojna.html [dostęp: 20 IX 2023] (dalej: sppw1944.org).
Uwagi:
Por. KPŻP, Głowacki 1985, s. 389, gdzie odnotowany błędnie jako poległy we wrześniu 1939 r. i pochowany w kwaterze wojennej na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie. W rzeczywistości spoczywa tamże nieznany żołnierz Wojska Polskiego, który otrzymawszy od oficera meldunek wraz z dokumentami personalnymi, miał z nimi przedostać się do oblężonej Warszawy (sppw1944.org).
[1] a) 2 grudnia 1976 (źródło: sppw1944.org); b) błędnie: 20 września 1939 (źródło: KPŻP); c) błędnie: 22 września 1939 (źródło: Głowacki 1985, s. 389); d) brak danych (źródło: RO 1932; Łukasiak 2000); [2] a) Warszawa - zmarł śmiercią naturalną (źródło: sppw1944.org); b) błędnie: Warszawa, na Bielanach - poległ (źródło: KPŻP; Głowacki 1985, s. 389); c) brak danych (źródło: RO 1932; Łukasiak 2000); [3] a) Warszawa, ul. Powązkowska, Cmentarz Wojskowy, grób rodzinny (źródło: sppw1944.org); b) Warszawa, ul. Powązkowska, Cmentarz Wojskowy, kwatera wojenna (źródło: KPŻP; Głowacki 1985, s. 389); c) brak danych (źródło: RO 1932; Łukasiak 2000);
Ostatnie zmiany: 2023-09-20 22:39:12 przez redakcja |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
