Ur. 19 I 1893 w Chełmie, syn Jakuba /oficera armii rosyjskiej/ i Heleny z d. Witowskiej. Uczęszczał do gimnazjum w Chełmie, a po przeniesieniu ojca do Irkucka w 1907 uczył się w Korpusie Kadetów w Pskowie, który ukończył w 1911, a następnie w latach 1911-1913 uczył się w szkole oficerskiej w Moskwie. W 1913 był d-cą plutonu w 12 Pułku Grenadierów, w którego szeregach w 1914 brał udział w walkach na froncie I wojny światowej. W czasie walk był czterokrotnie ranny. Awansowany w 1914 do stopnia ppor. Jesienią 195 dostał się do niewoli austriackiej, z której zbiegł. Od XI 1916 służył w II Brygadzie Legionów Polskich. Awansowany do stopnia por. W czasie przebijania się oddziałów II Brygady przez front pod Rarańczą w II 1918 wzięty do niewoli austriackiej i osadzony w obozie na Węgrzech, skąd go zwolniono w VI 1918. Następnie służył w 1 pp PSZ. W XI 1918 uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w Warszawie. Od XI 1918 służy w WP. Awansowany do stopnia kpt. Bierze udział w szeregach 1 pp Leg. w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920. Początkowo d-ca kompanii, potem d-ca baonu 1 pp Leg. w składzie 2 Dywizji Litewsko-Białoruskie, a następnie dowodził 2 Kowieńskim Pułkiem Strzelców. Awansowany do stopnia mjr-a sł. st. piech. 1 VI 1919.Walczył z bolszewikami na Wileńszczyźnie, Podlasiu i Mazowszu. W czasie obrony Płocka został ranny. Brał udział w kontrofensywie w VIII 1920. Po wojnie od II do IX 1921 był oficerem sztabu 19 DP. Od X 1921 do IX 1923 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie uzyskując w IX 1923 tytuł oficera SG. Następnie od X 1923 do V 1925 kierownik referatu w Oddziale V Sztabu Generalnego WP, a od V 1925 do VII 1926 szef Oddziału V w Biurze Ścisłej Rady Wojennej, potem do V 1929 I oficer sztabu w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych. Awansowany do stopnia ppłk SG 1 I 1928. Następnie do III 1931 z-ca d-cy 58 pp w Poznaniu. We IX 1931 przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko d-cy pułku KOP „Głębokie”. Awansowany do stopnia płk dypl. sł. st. piech. 1 I 1934. Od II 1934 z-ca d-cy KOP. W VIII 1938 mianowany d-cą piechoty dywizyjnej 1 DP Leg. w Wilnie, a VIII 1939 mianowany d-cą piechoty dywizyjnej 16 DP. Podczas kampanii wrześniowej 1939 od 3 IX 1939 pełni funkcję d-cy 16 DP po odwołanym płk dypl. St. Świtalskim. Dowodzona przez niego 16 DP toczyła ciężkie walki z Niemcami i wycofywała się z Grudziądza na Włocławek, potem w rejon Łowicza, gdzie została podporządkowana gen. T. Kutrzebie – d-cy Armii „Poznań” Od 9-18 IX 1939 uczestniczy w walkach nad Bzurą i w walkach o Łowicz, gdzie 16 dywizja poniosła ciężkie straty. Po przeprawieniu się 18 IX 1939 resztek oddziałów rozbitej dywizji walczy z oddziałami niemieckiej 4 DPanc. W grupie złożonej z kilku kompanii przebija się do Warszawy i walczy w jej obronie do kapitulacji 28 IX 1939. Po kapitulacji nie poszedł do niewoli.
Jesienią 1939 przedostał się przez granicę na Węgry, skąd wyjechał do Francji gdzie dotarł w I 1940 i wstępuje do organizowanego tam WP. Mianowany d-cą formowanej Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Dowodził brygadą w walkach z Niemcami w Norwegii, gdzie toczyła boje pod Narvikiem. W dniach 3-6 VI 1940 SBSP została drogą morska przerzucona do Francji, gdzie w ciężkich walkach na tzw. reducie bretońskiej 15-18 VI 1940 została rozbita. Jej resztki razem z d-cą zostały ewakuowane do Wlk. Brytanii. Awansowany do stopnia gen. bryg. Z starszeństwem od 19 IV 1940.
Od IX 1940 do VIII 1941 był k-dtem Centralnego Obozu wyszkolenia 1 korpusu Polskiego PSZ w Craword. Po podpisaniu w VIII 1941 układu Sikorski – Majski stanął na czele Polskiej Misji Wojskowej w ZSRR, którą NW gen. W. Sikorki wysłał do Moskwy do przeprowadzenia wstępnych uzgodnień dot. utworzenia Armii Polskiej w ZSRR. Z powierzonego zadania wywiązał się bardzo dobrze i już 8 VIII 1941 zostały podpisane niezbędne protokoły. W XII 1941 z rozkazu gen. W. Andersa przystąpił do formowania 7 DP. Od III 1942 do x 1942 był szefem sztabu Armii Polskiej w ZSRR. Po ewakuacji wojsk polskich ZSRR na Bliski wschód został mianowany d-ca 5 Kresowej DP, a następnie od 16 VI 1943 pełnił funkcję z-cy d-cy II KP. Z II KP przebył cały szlak bojowy w kampanii włoskiej 1944-1945. W III 1945 pełniąc obowiązki d-cy II KP, stoczył zwycięską walkę pod Anconą. Funkcję pełnił do IV 1947. Awansowany do stopnia gen. dyw. 1 VI 1945. Następnie służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji w 1947 osiedlił się w Londynie. Brał czynny udział w polskim życiu emigracyjnym. Poświecił się pracy publicystycznej mi pisarstwu historycznemu. Brał aktywny udział w działalności kombatanckiej.
Zmarł 20 VI 1982 w Londynie. Urnę z jego prochami pochowano na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Odznaczony: VM kl. IV i V, Orderem Polonia Restituta klasy IV, KW 4x, ZKZ z M.
Roczniki oficerskie 1924,1928,1932;
R. Rybka – K. Stepan. Rocznik oficerski 1939. Kraków 2006;
Z. Mierzwiński. Generałowie II Rzeczypospolitej. W-wa 1990;
T. Kryska-Karski - St. Żurakowski. Generałowie Polski Niepodległej. W-wa 1991
(inf. Tadeusz Łaszczewski)
http://www.stankiewicz.e.pl/index.php?kat=34&sub=562
Wspomnienia / relacje:
Historia pochówku:
Źródła:
Mierzwiński Z., Generałowie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1990, s. 33-39.
Jurga T., Obrona Polski 1939, Warszawa 1990, s. 750/751.
http://www.zstchelm.vel.pl/ - Zespół Szkół Technicznych w Chełmie: Dzieje życia gen. Bohusza-Szyszko (na podstawie artykułu Konstantego Pożogo).
Uwagi:
Zespół Szkół Technicznych w Chełmie: " W księdze chrztów znajdującej się w archiwum kościoła Rozesłania Apostołów w Chełmie pod rokiem 1893 -pozycja 78, zawarty jest urzędowy wpis o treści następującej: "Działo się to w mieście Chełmie osiemnastego (trzydziestego) kwietnia tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego trzeciego roku o siódmej godzinie po południu. Stawił się osobiście Jakub Szyszko kapitan sześćdziesiątego szóstego butyrskiego pułku piechoty, mieszkający w mieście Chełmie, mający lat trzydzieści osiem od dnia urodzenia, w towarzystwie Wasyla Nikoforowa podporucznika w wieku lat 24 i Antoniego Liktowskiego porucznika w wieku lat 27 od dnia urodzenia, obaj mieszkający w mieście Chełmie. Okazał nam niemowlę płci męskiej i oświadczył, że dziecko urodziło się w Chełmie dnia 6(18) stycznia bieżącego roku o godzinie 1.00 po południu ze ślubnej żony Heleny, urodzonej Witowskiej mającej 29 lat od urodzenia. Niemowlakowi temu przy Chrzcie Świętym udzielonym w tym samym dniu przez księdza Jana Bernarda miejscowego wikariusza dano imiona Zygmunt Piotr, a rodzicami chrzesnymijego byli: Wasyl Nikiforowicz i Maria Czachowska. Opóźnienie w sporządzeniu aktu niniejszego nastąpiło z powodu przedwczesnego urodzenia dziecka. Akt ten odczytano oświadczającemu i świadkom, a następnie przez nas i przez nich podpisano.
Administrator i urzędnik Stanu Cywilnego parafii chełmskiej ks. Władysław Szymoński; ppor. Wasyl Nikiforów, por. Antoni Liktowski, ojciec - Jakub Szyszko."
Do tego wpisu dołączony został w czasie późniejszym aneks o treści:
"Na podstawie tytułu wykonawczego Sądu Okręgowego w Warszawie nr. XI. J. 537/30 prostuję nazwisko "Jakub Szyszko" na "Jakub Krzysztof Bohusz-Szyszko".
Chełm dn. 19 IX 1936 r. Proboszcz k.s. Wacław Kurnatowski."
Ostatnie zmiany: 2011-12-30 14:00:21 przez BlazejK |
Jeżeli chcesz uzupełnić lub zmienić dane wciśnij -
