Kozłów Szlachecki Nowy A, gm. Kozłów Biskupi, pow. Sochaczew
Reason of the death:
poległy
Circumstances of the death:
Poległ w czasie nocnego natarcia z 15 na 16 września na Kozłów Szlachecki Nowy A:
"Podchorąży uznał, że przyszedł czas.
- Za mną! - krzyknął tak, aby go mogli dosłyszeć leżący w polu, i skoczył do przodu. Potknął się o czyjeś ciało i runął jak długi w łubin. Jakaś seria przeleciała mu nad głową, ale nie zwrócił na to uwagi.
- Za mną! - powtórzył i czołgając się rozgarniał plączące się łodygi. Słyszał za sobą chrzęst rynsztunku i głośne oddechy żołnierzy. Wybuchy granatów artyleryjskich na stanowiskach niemieckich wydały mu się coraz bliższe. Niemal czuł gorący powiew serii wrogich cekaemów. Odczekał chwilę, aż żołnierze podpełzną bliżej, i dał jedyny możliwy do wykonania rozkaz:
- Granatami!
Upłynęły długie jak wieki sekundy, po których nastąpiły błyski, krótkie urywane grzmoty i furczenie odłamków w powietrzu. Jeszcze wybuchały ostatnie granaty w powietrzu, kiedy podchorąży sprężył się do skoku.
- Naprzód!
W ułamku sekundy zdążył jeszcze zauważyć, że granaty nie dosięgły celu. Poczuł ogromny żal i zawód. Zanim zdążył coś pomyśleć, ujrzał światło płomieni, a potem tylko ciemności. Plutonowy podchorąży Jan Skupiński zginął jak i ci, których porwał za sobą. Nieliczni ocaleńcy zalegli w łubinie przed samymi stanowiskami niemieckimi" (Kukuła 1977, s. 147).
1) Tablica na symbolicznym grobie na Cmentarzu Wojskowym przy ul. Powązkowskiej w Warszawie (kwatera B 10, rząd 5, grób 11).
Things found at the buried person:
Place where the deposit is kept:
Biography:
Reminiscences:
Burial history:
Nazajutrz po śmierci Jan Skupiński wraz z przeszło setką innych żołnierzy poległych na polach Dębska Nowego i Kozłowa Szlacheckiego Nowego A został podniesiony z pola bitwy i złożony w zbiorowej mogile w pierwszej z miejscowości. Organizacją pochówku poległych zajęli się mieszkańcy wspomnianych wsi ówczesnej gm. Kozłów Biskupi (obecnie gm. Nowa Sucha), Jan Wojda z Dębska Nowego i Kazimierz Kapusta z Kozłowa Szlacheckiego Nowego A. Teren pod mogiłę udostępnił Aleksander Sieradzki z Dębska Nowego. Zwłoki żołnierzy układano w zbiorowej mogile w sposób uporządkowany, według imiennego spisu sporządzonego przez Jana Wojdę, który tożsamość poległych ustalał na podstawie znalezionych przy nich nieśmiertelników i dokumentów. Zarówno listy poległych, jak i przedmioty, dokumenty oraz pieniądze znalezione przy poleglych Jan Wojda przekazał później do oddziałów terenowych Polskiego Czerwonego Krzyża w Łowiczu i Sochaczewie. Granice mogiły oznaczono żołnierskimi hełmami. Na przełomie 1939 i 1940 roku do Dębska Nowego przybywali liczni przedstawiciele rodzin poległych, którzy ekshumowali swych bliskich na cmentarze parafialne w rodzinnych miejscowościach. Takich indywidualnych ekshumacji, odbywających się często w tajemnicy przed władzami okupacyjnymi, było według zapisków Jana Wojdy 27. Mimo skrupulatnego odnotowania tego faktu w opracowanej ewidencji pochowanych, większość z ekshumowanych podczas okupacji, wśród nich również Jan Skupiński, wskutek błędu znalazło się (i znajduje się do dziś) wśród upamiętnionych na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie, dokąd w dniach 13-15 lutego 1952 roku decyzją administracyjną przeniesiono zwłoki pozostałych żołnierzy złożonych pierwotnie w mogile zbiorowej w Dębsku Nowym. Bliższe okoliczności ekshumacji Jana Skupińskiego przez rodzinę oraz obecne miejsce jego spoczynku pozostają nieznane.
Search for the grave:
Sources:
Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej (dalej: KPŻP), t. I, Żołnierze września N-Z, kom. red. B. Affek-Bujalska i in., wstęp i red. nauk. E. Pawłowski, Pruszków 1993, s. 161.
Muzeum Czynu Zbrojnego w Lipcach Reymontowskich, Jan Wojda, Lista Poległych Ś. P. Żołnierzy Polskich poległych i pochowanych na polach wsi Dębsk-Nowy gminy Kozłów Biskupi pow. sochaczewskiego poległych w dniu 16 września 1939 roku, [1939] (rękopis), poz. 90 (dalej: Wojda I).
Archiwum rodzinne Lucjana Wojdy, Jan Wojda, Lista Poległych Żołnierzy Polskich poległych na polach wsi Dębska Nowego, [po 1952] (rękopis), poz. 90 (dalej: Wojda II).
Biuro Informacji i Poszukiwań PCK (dalej: B.Inf.), sygn. 6062, Polski Czerwony Krzyż - Pełnomocnik na Oddział w Łowiczu, Spisy poległych z r. 1939 obejmujące część powiatu sochaczewskiego oraz trasę: Kutno - Łowicz, [1946] (maszynopis), s. 160-161.
Kronika bitwy 26 Dywizji Piechoty armii "Pomorze" w bitwie nad Bzurą od 12 do 16 IX 1939, http://bitwanadbzura.republika.pl [dostęp: 06. 02. 2010.].
Kukuła P. A., Piechurzy kutnowskiego pułku, Łódź 1977, s. 147, 259, poz. 102 i wkładka fotograficzna.
Głowacki L., Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985, s. 382.
Comments:
1) Stopień: kpr. pchor. (Wojda I i Wojda II), plut. pchor. (Kukuła 1977); 2) KPŻP - przydział błędnie: 31 pp 10 DP; 3) KPŻP - data śmierci błędnie: 10 września 1939; 4) Miejsce śmierci: Kozłów Szlachecki (KPŻP), Dębsk Nowy (Wojda I, Wojda II i B.Inf., sygn. 6062); 5) KPŻP - obecne miejsce spoczynku błędnie: Warszawa, ul. Powązkowska, Cmentarz Wojskowy; zweryfikowano na podstawie Wojda I, Wojda II i B.Inf., sygn. 6062, według których ciało z pierwotnego miejsca pochówku zostało podczas okupacji zabrane przez rodzinę;
Last changes: 2011-02-06 22:20:04 by Tomasz K. |
If you want to change data, press -
